අද වන විට ප්ලාස්ටික්වලින් සාදන ලද නානා විද විසිතුරු බවින් යුතු බොහෝ භාණ්ඩ වෙළෙඳපොළේ දැකිය හැකිය. කල්පැවැත්මෙන් වැඩි අඩු වියදමකින් යුත් වර්ණවත් හා අලංකාර ලෙස සාදනු ලබන භාණ්ඩයන් ජන ජීවිතයෙන් වෙන් කළ නොහැකි අංගයක් වී හමාරය. තාක්ෂණික සංවර්ධනයට සමගාමීව ලෝකයේ මිනිසුන් තම කාර්යයන් සරල හා පහසු කර ගැනීමට යන මාවතේ සොයාගත් නවෝත්පාදනයන් ලෙස ප්ලාස්ටික් ඇසුරුම්, ආහාර, දවටන, ප්ලාස්ටික් ග්‍රොසරි බෑග්, බීම බට, පිඟන් කෝප්ප, හැඳි දෑරුප්පු හඳුනාගත හැකිවේ.
අප ජීවත්වන ලෝකයේ සෑම මිනිත්තුවකට වරක්ම ප්ලාස්ටික් ඇසුරුම් මිලියනයක් පමණ ඉවතලනු ලැබේ. මෙලෙස ඉවතලන ප්ලාස්ටික් අපද්‍රව්‍යයන්ගේ ශ්‍රේෂයන් සාගර හා ගොඩබිම් ජීවීන්ගේ ජීවිත බිලියන ගණනකට මරණය විවර කරයි.
කාර්ය බහුල ජීවිතය තුළ තම සෑම අවශ්‍යතාවකටම උවමනාවෙන් සොයා බලා මිලට ගත් ප්ලාස්ටික් ආයිත්තම් කාර්ය බහුලත්වය වැඩි නිසාම එය බැහැර කිරීමේ නිවැරදි මාර්ගය පිළිබඳව අවධානය යොමුකිරීමට මිනිසාට කාලය මදිවූ බව වත්මනේ පසක් වී හමාරය. එහි ඵලය ලෙස පරිසරය දූෂණයට ලක්වෙමින් තම අනාගත උරුමකරුවන්ගේ සොඳුරු ජීවිත ඩැහැගනිමින් පවතී. සිදු වී ඇති සුවිශාල පරිසර විනාශය මැඬ පවත්වා ගැනීමට කටයුතු කළ යුතුම අවදිය මේ වන විට උදාවී ඇත.
තනි පුද්ගලයන් මෙන්ම ආයතනික වශයෙන් කළමනාකරණයෙන් තොරව පරිසරයට මුදා හරිනු ලැබූ ප්ලාස්ටික් සම්බන්ධයෙන් බේදයකින් තොරව වගකීම භාරගත යුතුය. සමස්ත සමාජයම එකට එකතුව එකාවන්ව ප්ලාස්ටික් භාවිතය අවම කිරීමට පියවර ගෙන කටයුතු කළ යුතු කාල වකවානුවක ඊට පිළියමක් ලෙස Clean Srilanka වැඩසටහන ද රජය විසින් ක්‍රියාත්මක කරන අතර මෙහිදී අප අවට පළමුව පිරිසිදු කර ගැනීම අරමුණක් වන නිසාවෙන්ම ඉවතලන ප්ලාස්ටික් කළමනාකරණයට අදාළ පසුබිමක් මෙමගින් නිරායාසයෙන්ම ජනතාවට හිමිවන අවස්ථාවක් ලෙස පෙන්වා දිය හැකිය.
ප්ලාස්ටික් අපද්‍රව්‍ය කළමනාකරණය යනු ප්ලාස්ටික් අර්බුදයට මනා විසඳුමක් ගෙන දෙනු ලබන පුළුල් සංකල්පයකි. එය පියවර ගණනාවකින් සැදුම්ලද්දක් බව පැවසුවහොත් වඩාත් නිවැරදි වේ. ප්ලාස්ටික් නැවත භාවිතය, ප්‍රතිචක්‍රියකරණය ප්ලාස්ටික් බිඳ හෙළීම මඟින් බලශක්තීන් නිපදවීම ප්ලාස්ටික් අපද්‍රව්‍ය ක්‍රමානුකූලව බැහැර කිරීම හා ප්ලාස්ටික් භාවිතය නතර කිරීම හා අවම කිරීම ලෙස දැක්විය හැකිය.
ප්ලාස්ටික් නැවත භාවිත කිරීම අප (Recycling) ලෙස හඳුන්වන අතර එහිදී ප්ලාස්ටික් කැබැල්ලක් අලුත් අයිතමයක් බවට පත්කරයි. මෙහිදී ප්ලාස්ටික් නිවැරදිව බැහැර නොකළ අවස්ථාවක නිවැරදි ලෙස ප්ලාස්ටික් ප්‍රභේදයන් කූඩයක් වෙත එකතු කිරීම (Collection) ප්ලාස්ටික් වර්ග වෙනස්කම් හා ගුණාත්මක බව අනුව වර්ගීකරණය කිරීම. (Sorting) අත්‍යවශ්‍ය දූෂණය මත අනෙක් ද්‍රව්‍යයන් ඉවත් කිරීම (Cleaning) ප්ලාස්ටික් පෑන්, බෝතල් වැනි දෑ සුළු කොටස්වලට කැටිකිරීම (Shredding) ප්ලාස්ටික් අමුද්‍රව්‍ය ප්‍රතිරූපයක් ලබාදීමට යථාවර්තනය කිරීම (Molding) නැවත අලෙවිය සඳහා නව නිෂ්පාදනවලට හැරවීම (Re Manufacturing) යන ක්‍රමවත් ක්‍රමවේදයන් හරහා අපට මෙතෙක් ඉවතලන ප්ලාස්ටික් කළමනාකරණය කරගැනීමට දායක විය හැකිය.
තනි පුද්ගලයෙකු වශයෙන් ප්ලාස්ටික්, පොලිතින් භාවිතය අවම කර ගැනීමට දායක වීම සඳහා ප්ලාස්ටික් පිරුණු ආයිතමයන්ගෙන් තමන්ව ඈත්කර ගනිමින් ඒ වෙනුවට පරිසර හිතකාමී ගෘහ භාණ්ඩයන් මෙන්ම විකල්ප භාවිත කිරීමට පෙලඹිය හැකිය. උදාහරණයක් ලෙස කෑම ඇසුරුම් කිරීම උදෙසා කෙසෙල් කොළ, වතුර බෝතල් සඳහා වීදුරු බෝතල් උණ ලී වලින් සාදන බෝතල් භාවිත කළ හැකිය. එමෙන්ම කුඩා දරුවන්ට ලී වැනි සෙල්ලම් බඩු පරිහරණයට යොමුකළ හැකිය. එමඟින් කුඩාකල සිටම පරිසර හිතකාමී දේට යොමු කිරීමට පන්නරයක් අනාගත පරපුරට හිමි වනු ඇත. ප්ලාස්ටික් දූෂණය මැඬලීම සඳහා මහජනතාව දැනුම්වත් කිරීම සහ අධ්‍යාපනය ද ඉතා වැදගත් වේ. ප්‍රතිචක්‍රියකරණය දිරිමත් කිරීම හා වෙරළ මෙන්ම ප්‍රජා පිරිසිදු කිරීම්වලට සහාය වීම තුළින් ධනාත්මක වෙනසක් මිනිසුන් තුළ ජනිත කළ හැකිය. සාමාජීය වශයෙන් ව්‍යවසායකත්ව වැඩසටහන් දියත්කිරීම මඟින් පරිසරයට වන බලපෑම සැලකිය යුතු මට්ටමකින් අවමකර ගැනීමට හැකියාව ඇත.
මානව සංහතියේ සිට සමස්ත පරිසරයම ගිල ගනිමින් සිටිනා නිහඬ මාරයා වන ප්ලාස්ටික් භාවිතය අවම කරගනිමින් ස්වයංපෝෂිත අප මහ පොළොව රැක ගනිමින් අනාගතයට ලබා දිය යුතු මහා කාර්යභාරය අප සතුව ඇති වගකීමක් බව මතක තබා ගතයුතු වේ.
ඩබ්.එන්. දිල්රුක්ෂි
කැලණිය විශ්වවිද්‍යාලය
