අප්‍රේල් මස පළමු වැනිදා සම්බන්ධයෙන් සමාජයේ පවතින හඳුනාගැනීම වනුයේ එය ‘මෝඩයාගේ දිනය’ වශයෙනි. සමාජයේ භාවිත සම්මතයක් ලෙස පැවති එකී නාමකරණය අප එලෙස ම නොපිළිගත්ත ද, මේ මොහොතේ ඒ පිළිබඳ සමාජ අවධානය වැදගත් වනු ඇතැයි අපේක්ෂා කරමු.
දින දර්ශනයේ තවත් එවැනි ‘දින’ ගණනාවක් ඕනෑ තරම් වෙයි. පෙම්වතුන්ගේ දිනය, සිංහල අලුත් අවුරුදු දිනය, මැයි දිනය, වෙසක් දිනය, පොසොන් දිනය, ඒඩ්ස් දිනය, ළමා දිනය, වැඩිහිටි දිනය, ඒ අතුරින් සමහරකි. ජනමාධ්‍ය සහ සමස්ත සමාජය විසින් ඒ දින විවිධාකාරයෙන් සමරනු ලබන අතර ඒවා මඟින් ඇති කරනු ලබන යම්කිසි සමාජ බලපෑමක් ද වෙයි.
මෙහිදී සිදු වන ක්‍රමවේදය වනුයේ කිසියම් හෝ විහිළුවක් කර කෙනකු හාස්‍යයට හෝ අපහසුතාවට පත් කිරීම ය. මෙදින සිදු කරන ලද එවැනි ඇතැම් විහිළුවකට ලක්ව අපහසුතාවට පත් වූ අයද ඕනෑ තරම් සිටිති. කෙනකුට තමාගේ හෝ තමාගේ සමීපතමයාගේ උපන්දිනය අමතක වුව ද අප්‍රේල් පළමු වැනිදා අමතක නොවන තරම් ය.
මෝඩයාගේ දිනය පිළිබඳ ඉතිහාසය ලියා තැබීමට හෝ ඒ පිළිබඳ සාකච්ඡා කිරීමට අපි මෙහිදී අදහස් නොකරමු. එහෙත් සරලව කිවහොත්; මෝඩයාගේ දිනයේදී සිදු වන්නේ කෙනකුගේ සමාජ බුද්ධිය හාස්‍යයට ලක්කොට, ඔහු හෝ ඇය අපහසුතාවට පත්කිරීම බව හඳුනාගැනීම මෙහිදී අපට අදාළ වෙයි. ලෝක සහ දේශීය ජනමාධ්‍ය ද බොහෝ දේශපාලකයෝ ද කාලයක් තිස්සේ මේ කාර්යය දිගින් දිගට ම සිදුකරමින් සිටින බැවිනි.
අන්තර්ජාතික ජනමාධ්‍ය මෝඩයාගේ දිනයේදී යම් යම් විහිළු ස්වකීය ග්‍රාහක සමාජයට ඉදිරිපත් කොට, පසුව ඒවා විහිළු බව සඳහන් කර, සමාව ඉල්ලනු දක්නට ලැබේ. ජනමාධ්‍ය ඉතිහාසය පරීක්ෂා කිරීමෙන් එවැනි සිදුවීම් ඕනෑ තරම් සොයාගත හැකි ය.
එහෙත් අපගේ ගැටලුව වනුයේ අපේ ජනමාධ්‍ය සහ දේශපාලකයන් මෝඩයාගේ දිනයේදී පමණක් නොව, ඉතිරි දින සියල්ලේ ද ජන සමාජය ගොනාට ඇන්දවීම පිළිබඳවය. ඔවුන්ගේ තර්ක බුද්ධිය, සමාජ තර්කන හැකියාව අවතක්සේරුවට ලක් කරමින්, බල දේශපාලනයේ නිරත වීම පිළිබඳ ය. මෙය මාධ්‍ය, දේශපාලනය, ආගමික ආයතන යනාදී සෑම ක්ෂේත්‍රයක ම සිදු වන අතිශය බරපතළ කාරණයකි.
දේශපාලනික වශයෙන් සංවේදි වූ කාල පරාසවල දේශපාලන න්‍යායපත්‍ර අනුව කටයුතු කරන බොහෝ විද්‍යුත් හා මුද්‍රිත මාධ්‍ය ස්වකීය ග්‍රාහක සමාජය ගොනාට ඇන්දවූ අවස්ථා ඕනෑ තරම් ය. එහිදී, කැලණි විහාරයේ නයි සිද්ධිය, කොරෝනා සමයේ ලෙඩ සුව කරන පැණියක් පිළිබඳ සිද්ධිය, දොළුකන්ද වන්දනාව, ජලයෙන් ක්‍රියාත්මක වන මෝටර් රථ යනාදී වශයෙන් වූ තර්කානුකූලව පිළිගත නොහැකි කරුණු රැසක් අපේ මතකයට එයි.
මෙලෙස ම, දේශපාලන ක්ෂේත්‍රයේ බලධාරීහු ද විවිධ අවස්ථාවල බලය ගැනීම සඳහා විවිධාකාර වූ බොරු පොරොන්දු ප්‍රතිපත්ති ප්‍රකාශ කර තිබේ. “යෞවනයනි, මේ රට හෙට නොව අද ම භාර ගන්නයි” කිවුවේ 1994 දී බලයට පත් චන්ද්‍රිකා බණ්ඩාරනායක මැතිනිය ය. එමෙන් ම රැකියා විරහිත උපාධිධාරීන්ට රැකියාවක් ලැබෙන තුරු දීමනාවක් පිරිනමන බව ද එකල කියවිණි.
අලුත් ශ්‍රී ලංකාවක් ගොඩනඟනවා යැයි කියා බලයට පත් වූ මහින්ද රාජපක්ෂ පාලන සමයේ ද ජාතික මාධ්‍ය ප්‍රතිපත්තියක් සකස් කරන බව කිවුවා පමණක් නොව, තවත් ඉටු කළ නොහැකි පොරොන්දු ගණනාවක් ද දෙනු ලැබී ය.
මෙනයින් බලය ගැනීම සඳහා බොරු පොරොන්දු දීම මෙන් ම ඒවාට රැවටීම ද පුරුද්දක් බවට පත් වී ඇති ජන සමාජයකට අප්‍රේල් පළමු වැනිදා හෙවත් මෝඩයාගේ දිනය තනි දිනයක් ලෙස සැමරීමේ කවර වටිනාකමක් ඇති දැයි අපට නොතේරෙයි. ඒ තුළ ඇති හාස්‍යයේ ගැඹුර ඔවුන්ට නොතේරෙන බව අපගේ හැඟීමයි.
නිහඬ සිනමා යුගයේ කැපීපෙනෙන ප්‍රකට නළුවකු වූ චාලි චැප්ලින් වරක් මෙලෙස පැවසීය:
“මගේ ප්‍රේක්ෂක සමාජය මා විසින් කරන ලද විහිළුවලට ඉතා බරපතළ ලෙස සිනාසුණේය. ඔවුහු ඇති තරම් සිනාසුණහ. එහෙත් ඔවුන්ට නොතේරුණු කාරණය වූයේ ඔවුන් සිනාසුණේ තමන්ගේ පීඩිත පන්තියේ ඛේදවාචකයට බව ය. මන්දයත්; මා විසින් නිරූපණය කරන ලද චරිතවල අන්තර්ගත වූයේ පීඩිත පන්තියේ දුක සහ ඛේදවාචකය මිස, අන් කවරක්වත් නොවන බැවිනි.”
එසේ නම් අප්‍රේල් පළමු වැනිදා මෝඩයාගේ දිනය ලෙස සලකා, අනෙකා හාස්‍යයට ලක් කිරීමට පෙර අප සිතා බැලිය යුතු කරුණක් වෙයි. මුළුමහත් සමාජ දේහය ම, ආර්ථික, සමාජ, දේශපාලනික, ආගමික සංස්ථා සියල්ල ගෙවුණු කාලය මුළුල්ලේ ම සිදුකොට ඇත්තේ අපගේ ජීවිත හාස්‍යයට ලක් කිරීමයි. එය මෝඩයාගේ දිනයේදී පමණක් සිදු වූ කාරණයක් නො වේ.
එසේ නම්, මෙකී දේශපාලනික සබුද්ධිකභාවයෙන් යුතුව සමාජය විවරණය කර ගැනීමට කාලය එළඹ ඇත. බලය ඇති සමාජ පන්තිය විසින් අනෙකා හෑල්ලුවට, පීඩාවට, හාස්‍යයට ලක් කිරීමේ සමාජ ක්‍රමය නිමා කළ යුතුව ඇත. එවැනි වූ සමාජ පූර්වාදර්ශයක් අපට අවශ්‍යව තිබේ.
එනිසා උත්කර්ෂයට නැංවූ මෝඩයාගේ දිනයේදී අනෙකාට සිනාසීමට පෙර, අනෙකා හාස්‍යයට ලක් කිරීමට පෙර, යළිත් සිතා බැලිය යුතුව ඇත. මන්දයත්; ඔබ හාස්‍යයට ලක් කරනුයේ, අපහාසයට ලක් කරනුයේ ඔබගේ ම පන්තියේ කෙනකු වන බැවිනි.
ඇතැම් විට ඒ ඔබ සිනාසුණේ, ඔබ හාස්‍යයට ලක් කළේ ඔබටම බව තේරුම් ගැනීමට ඔබට තවත් බොහෝ කලක් ගත වනු ඇත.
