ජුදාස් මරා දමන්නට පෙර
ඔහුට ඇහුම්කන් දීම වටී
පාවාදෙන්නා යැයි
චෝදනා කරන්නට පෙර
ඔහුගේ කතාව කියවා බැලීම වටී
ලෝකය වෙනස් කිරීමට පෙර
හැබෑවටම අප වෙනස් වන්නේ නම්;
සැබෑ වෙනස අපට මුණගැසෙනු ඇත.
ඒ සඳහා නව ප්‍රවේශයක්
මේ පොතෙහි ඇත
ආදරණීය නෝනාවරුනි, මහත්වරුනි,
චන්දිම කාරියවසම්
ඒ කතාව ආරම්භ වන්නේ පහත සඳහන් ලෙසින්ය.
තරු පිරුණු අහස යට අඳුරු හුදෙකලාවක
එම හැඟුම්බර උප සිරස්තලය බෝල්ඩ් අකුරින් මුද්‍රණය කර ඇති අතර සමාරම්භක ඡේදනය පහත සඳහන් අයුරින් දිග හැරෙයි.
“මට මහා තනිකමක් දැනුණා. තනිකම කියන්නේ හැඟීමක්ද? එහෙම නැත්නම් කිසි කෙනෙක් තමන් ගාව නැති වුණාම, භෞතිකව අත්විඳින්න වෙද්දී දැනෙන තත්ත්වයක්ද? මම ඉන්නෙ මිනිස්සු ගොඩක් ඉන්න, නිතර දෙවේලේ මිනිසුන්ව හමුවෙන කතාබහ කරන ජීවිතේ විවිධ විදිහට බෙදාගන්න නගරයක. ඒත් මට දැනෙන තනිකමින් හිත මුදවාගන්න අමාරුයි. මනුස්සයෙක්ට ජීවත්වෙන්න තව මනුස්සයෙක්ව කොතරම් වුවමනා කරනවද කියල මට දැනෙන්න ගත්තා”…….
(පිටුව < 09)
සම්භාව්‍ය නවකතා බොහෝමයක් ආරම්භ වෙන්නෙ චරිත හඳුන්වා දීමකින්. පසුබිම පිළිබඳ විස්තර කථනයකින් හෝ ගැටුමක් නිර්මාණය වන විස්මිත තැනකින්. ප්‍රබන්ධයක නිල සමාරම්භය සිදු වන්නේ එබඳු ශක්තිමත් අඩිතාලමකින්ය. එහෙත් මේ කෙටි නවකතාව ආරම්භ වන්නේ පාඨකයාගේ හැඟීමක් අවදි කරමින්ය. එය අමුතු සමාරම්භයක් සේ සැලැකිය හැකිය. බටහිර කෙටි නවකතා ක්ෂේත්‍රය අද මේ ක්‍රමයට මාරු වී ඇති බවක් ද දැකගත හැකිය. පාඨකයාගේ හැඟීම් ප්‍රකෝප කිරීම, ආවේග මතු කිරීම සාර්ථක නවකතාකරුවකුගේ කාර්යය නොවන බවට තර්කයක් පැවැතිය ද අද ඊට වැඩි සාහිත්‍ය වටිනාකමක් නැත. ප්‍රබන්ධ සාහිත්‍යයට නීති පැනවීමට හා සීමා ඇතිකිරීමට දරන බොහෝ ප්‍රයත්න කතාකරුවන් විසින්ම පරාජයට පත්කරනු ලැබේ.
අද අපගේ අවධානයට ලක්වන්නේ චන්දන කාරියවසම්ගේ ‘තම්රූ’ නම් කෙටි නවකතාවය.
තම්රු ප්‍රබන්ධය අන්තර්ගතය අතින් ගත්ත ද ඉදිරිපත් කිරීම අතින් ගත්ත ද සුවිශේෂී කෙටි ප්‍රබන්ධයකි. කතුවරයා සිය වෙනස්කම් සිදු කරන්නේ ස්වාධීන චින්තනයක පිහිටා නිර්ලෝභී ලෙසය. කතාවේ අන්තර්ගතය ඔස්සේ වැදගත් සමාජ සංවාද කිහිපයක් ගොඩනඟා ගත හැකිය. ඒ පහත සඳහන් ලෙසින්ය.
(i) සමාජ ප්‍රගමනය උදෙසා අරගල කරන හා එම ව්‍යාපෘතිවලට බාධා කරන පාවා දෙන්නන් ගැන අලුත් කියැවීමක් ඇති කරගත හැකිද? පාවා දෙන්නන් යැයි ලේබල්ගත කරන දුෂ්ට චරිත ගැන නැවත කියැවීමක් යුක්තිසහගත නොවන්නේද?
(ii) කැරලිකාරීත්වය තුළ පවත්නා ඉදිරිගාමී ස්වරූපය කුමක්ද? එම රටාව හඳුනා ගන්නේ කෙසේද? සමස්තයක් ලෙස පුනරුදය, විප්ලවය, වෙනස, අරගලය යන සංකල්ප කියවා ගැනීම සඳහා නව ප්‍රවේශයක් අවශ්‍ය නොවන්නේද?
(iii) කතෝලික සමාජය දෙසත් කතෝලික දර්ශනය දෙසත් නව දෘෂ්ටියකින් බලන්නට අලුත් ප්‍රවේශයක් හා අලුත් ආකෘතියක් ගොඩනඟන්නේ කෙසේද?
(iv) පුද්ගල විමුක්තිය සඳහා ද, සමාජ උන්නතිය සඳහා ද නව ප්‍රවේශයක් ගැනීමට අවශ්‍ය සමාජ පෙළගැස්ම වහ – වහා ඇති කළ යුතුය. ඒ සඳහා සෑම අතකින්ම සංවිධානගත වීම ඉතා වැදගත්ය.
මේ කතාකරුගේ දෘෂ්ටිවාදයට ශක්තිමත් අඩිතාලමක් වැටෙන පසුවදනක් මංජුල වෙඩිවර්ධන විසින් සපයනු ලැබ තිබේ. ඉන් කොටසක් උපුටා දැක්වීම වැදගත්ය.
“සිංහල බෞද්ධ අධිනිශ්චිත සංස්කෘතික සන්දර්භය තුළ එහිම ස්වායත්ත දිගුවක් වන සිංහල කතෝලිකභාවය විසින් ආගමක් බවට ඌනනය කරන ලද විමුක්තිකාමී ජීසස්මය සමාජ මැදිහත්වීම යළි දර්ශනික ක්‍රිස්තියානිය දක්වා ඔසවා තබන්නට අප ගත් දුෂ්කර – භයංකර සාහිත්‍යයික ප්‍රවේශය වඩාලාත් ගැඹුරු ඉම්පෙදෙස් සොයමින් ඉදිරියට තල්ලු වී යෑම සන්තෘෂ්ටිය දනවන්නකි.”
“මනුෂ්‍යයා මැවීම නම් වන මනුෂ්‍ය පරිකල්පනය තව කෙනෙක් නම් දාර්ශනික පිරිපහදු වීම් කෙරෙහි අවනතකාමීදැයි පැවසෙන මෙවන් රමණීය ගෙත්තම්කරණ සහෘද සන්තානයේ ගැඹුරුම ඉසව් පිරිමැදුම් ස්වරයෙන් ආමන්ත්‍රණය කරයි.”
(මංජුල වෙඩිවර්ධන < පසුකවරය)
ලියෝ ටොල්ස්ටෝයි වරෙක කියා සිටියේ බොහෝ දෙනකු ලෝකය වෙනස් කළ යුතු යැයි කලපනා කරන අතර ඔවුන් කිසිවිටෙකත් තමන් වෙනස් විය යුතු ආකාරය ගැන නොසිතන බවය. (Every one thinks of changing The World; but no one thinks of changing himself) චන්දන කාරියවසම් තමන්ගේ රටාව වෙනස් කොට නව මාවතක් කරා පියමනින රචකයකු බව පෙනෙයි. එබැවින් ඔහුගේ ස්වායත්ත ප්‍රබන්ධ අපට බෙහෙවින් වටියි.
මේ කතාවේ සාරය ලෙස සැලකිය හැක්කේ මවක විසින් සිය දියණිය වෙත යොමු කරනු ලබන ලියුම් කරදහියකි. කරදහියක් කියූවද එය පැපිරස් පත්‍රයකි. එහි අම්මාගේ පණිවිඩ සටහන් වී ඇත. එය ඓතිහාසික ලියැවිල්ලක් සේ සැලැකිය හැකිය.
අම්මා සිය දියණිය වෙත යොමු කරන හෘදයාංගම ලිපිය, ජීවිතය ගැන, සමාජ ප්‍රගමනය ගැන පමණක් නොව, අනාගත ලෝකය ගැනද බරසාර ලියවිල්ලකි. ඇතැම්විට එය දියණියගේ මුළු ආත්මය තරම් බරසාරය. ගැඹුරුය. තවත් විටෙක එය දියණියගේ හදවත පිරිමදින අගනා සුළඟක් වැනිය. මව ඇතැම්විට මගෙ දුවේ යනුවෙන් ඇගේ දියණිය ආමන්ත්‍රණය කරන්නීය. එය ආදරය උතුරා යන අවස්ථාවකි. මේ මව තමාට නොලැබුණු අවස්ථා සිය දියණියට ලබාදීම සඳහා උත්සුක වන අවංක ගැහැනියකි. ඇය හැමවිටම පාහේ සිය දියණියට කරුණු කියා දීමටත්, තමන්ට වැරැදුණු තැන් පහදා දීමටත් වෑයම් කරයි. කිසිවක් සඟවා තැබීමට මවට වුවමනාවක් නැත. ඇය වුවමනාවටත් වඩා විවෘතය. නිදහස්ය. මව සිය දියණිය වෙතින් අපේක්ෂා කරන විශේෂ දෙයක් නැත. ඇයට අවශ්‍ය තමන් දන්නා සියල්ල දුව ඉදිරියේ දිග හරිමින් ඇයට ජීවිතය කියාදීමට යැයි සිතිය හැකිය. ඒ සෑම අවස්ථාවකම විවේචනාත්මක ස්වරූපයක් ආරූඪ කර ගැනීමට ද මව උත්සුක වන්නාහ. එය ජීවිතය පිළිබඳ ඇති තතු කියන ගැඹුරු ලියැවිල්ලක් වන්නේ ඒ නිසාය.
“මගේ ආදරණීය සරා?”
“මේ ලියන්නේ ඉතිහාසයේ අඳුරේ සඟවලා දාන්න නියමිත කතාන්දරයක්. ඉතිහාසය ලියන කතාන්දරවලට අයිතිකාරයන් ඉන්නවා. ඒ හැම කතාවක් පසුපස්සේම ඒ අයිතිකාරයන්ගේ සැඟවුණු වුවමනාවන් හා න්‍යාය පත්‍ර තියෙනවා. සුන්දර වචනවලට යටින් ඒ වුවමනාව සැඟවිලා තියෙනවා…”
(පිටුව< 19)
මුළු කතාවම ගොනුවී ඇත්තේ මේ පැපිරස් ලියමනටය. වරෙක එය අතීත කතාවක් හැටියට ද තව වරෙක වර්තමාන නිරූපණයක් හැටියට ද, තවත් වරෙක අනාගතය ගැන ඉඟි කරන ලියැවිල්ලක් හැටියට ද පවතී. සංකීර්ණ ලියැවිල්ලකි. උපදේශනයකි. මාර්ගෝපදේශනයකි.
මේ ලිපිය ඉදිරිපත් කිරීම සඳහා කතුවරයා පෙළගස්වන වචන, පවත්වාගෙන යන රිද්මය හා ඉස්මතු කරන අගනා විවරණ ජීවිතය ගැනත්, සමාජ විකාශනය ගැනත් අලුත් ප්‍ර‍ෙව්ශයක් අපට ලබාදෙයි. අප මුලින්ම සඳහන් කළ පරිදි කතාන්දරයක සිදු වීම්වලට නොව; හැඟීමට කතුවරයා මුල්තැන ලබාදෙයි. හැඟීම් ප්‍රමුඛ බව ද ඒ ඔස්සේ සත්‍යය හඹාගෙන යා හැකි බව ද කතුවරයා කියා සිටියි.
“සමාජයේදී කොහොම වුණත් සාහිත්‍ය‍ෙය්දී ප්‍රබන්ධ සේවය කරන්නේ සත්‍යයට කියන එක මම විශ්වාස කරනවා….”
ඒ ගැන එච්චරයි !….”
(පෙරවදන සටහනින්)
කතුවරයා අප හමුවේ තබන්නේ විවාදාපන්න අදහසකි. ප්‍රබන්ධ කතාව හිතළුවක්, හීනයක්, ෆැන්ටසියක් නොවිය යුතු යැයි ප්‍රබල මතයක් පවතී. එලෙසම නවකතාව පරිකල්පනයේ ප්‍රතිඵලයක් යැයි තවත් මතයක්ද පවතී. කතුවරයා ඒ කිසිවකට නැඹුරු නොවී තමන්ගේම සංකල්පයක් මත සිය ප්‍රබන්ධය මෙහෙයවා ඇත්තේ නිදහස පූර්ණ ලෙස භුක්ති විඳිමින්ය. මිලාන් කුන්දෙරා, කෆ්කා, කැමූ මෙලෙස නිදහස භුක්ති විඳිමින් නිදහස් රචනා විලාස අනුගමනය කළ දැවැන්ත ලේඛකයන් ලෙස හඳුනාගත හැකිය. කුන්දෙරා නව ප්‍රබන්ධ පිළිබඳ දක්වන අදහස් “ආට් ඔෆ් ද නවල්” නම් කෘතියෙහිලා සඳහන් කර ඇත. එහිලා ඔහු සඳහන් කරන සංකීර්ණ අදහසක් වන්නේ කිසිදු මනුෂ්‍යයකුට නව ජීවනයක් නැති බවය. ජීවිතය අලුතින් ගොඩනැඟීම යනු ප්‍රෝඩාවක් යැයි කුන්දෙරා කියයි. එය පරණ කතාන්දරයක කොටසක් බඳුය. කිසිවක් වෙනස් වන්නේ නැත. එබැවින් නැවත ගොඩනැඟීමට ප්‍රයත්න දැරිය යුතු නැත. කුන්දෙරා අපට පෙන්වා දෙන්නේ අපට අපගේම මාවතක් තිබිය යුතු බවය. අප අපගේම දාර්ශනික චින්තාවක් ගොඩනඟා ගත යුතු බවය. ඒ අතින් බලනවිට සෑම පුද්ගලයකුම දැවැන්තය. කිසිවකු සුළුකොට නොතැකිය යුතුය.
“සාරා අපි නොහිතන වේලාවල්වල අපට අපේ ජීවිත තෝරාගන්න වෙනවා”
(පිටුව < 60)
“සාරා, එකම කතන්දරේ වුණත් දෙන්නෙක් කියවන කොට ඒක කතන්දර දෙකක් බවට පත්වෙනවා.”
(පිටුව < 70)
තම්රූ කතාවේ උච්චස්ථානය සටහන් වන්නේ මව සිය පෙම්වතා එනම්; සාරාගේ පියා ගැන සඳහන් කරන වාක්‍යය තුළ යැයි අපට සිතේ. එය පහත සඳහන් ලෙස සටහන් වී ඇත.
“ඒ බැල්ම පිරිලා තියෙන්නේ ඉවසිලි සහගත ප්‍රේමයකින්. සාරා මට ඒ ප්‍රේමය වචනයට නඟන්න බෑ!” (පිටුව 96)
ඒ සාරාගේ පියා හෙවත් ජුදාස්ගේ හැටි ස්වභාවයයි.
රන්ජන් අමරරත්න
