මේ කතාව ඇහෙන්නේ රජරට පළාතේ නැඟෙනහිරට මායිම්ව ඇති පිටිසර ගමකිනි.
පිටිසර ගමේ සිටි මේ කාන්තාව දන් දීමට රුසියෙකි. පන්සලක්, අසපුවක්, ආරණ්‍ය සේනාසනයක්, මෙහෙණි ආරාමයක් ඇත්තේ කොතැන ද අර කාන්තාව ද එතැනය. දිනක් ඇය, තම හිතවතියකට දුරකතනයෙන් ඇමතුමක් දුන්නාය.
“අනේ… මම මේ ඔයාට කතා කළේ ඇයි දන්නව ද? මම අර ආරණ්‍යයට දානයක් ලෑස්ති කළා. ඔයත් එන්න දානේ බෙදන්න. මේක පිනක්නේ. එනව ද එහෙනම්” යැයි
කතා කර ගත් පරිදි එකී කාන්තාව පැමිණිය යුත්තේ බසයෙනි. දානපති කාන්තාව ඇයට දුන් උපදෙස් අනුව ඇයගේ මිතුරිය බසයට ගොඩ වී, ඇය දැනුම් දුන් හන්දියෙන් බැස්සාය. මිතුරිය බස් රථය අසල නොසිටි බැවින් ඇය පාර දිගේ ඇවිදගෙන ඉදිරියට ගියාය. තම හිතවතිය නිවෙසට එක්කගෙන යෑමට ඇය පැමිණියේ තමාට අයිති යතුරුපැදියෙනි. යතුරුපැදිය පසෙක නවතා ඇය අසල තිබෙන කඩයකට රිංගා ගත්තේ අමතකව ගිය අත්‍යවශ්‍ය කුළුබඩුවක් මිලට ගැනීමටය. මේ අවස්ථාවේදී බසය ආ බව හෝ සිය මිතුරිය බසයෙන් බසිනවා හෝ ඇය දුටුවේ නැත. පසුව මිතුරිය ආ බස් රථය වේගයෙන් ඉදිරියට ඇදෙන අයුරු ඈ දැක්කේ කඩයෙන් එළියට එද්දීය.
“අනේ කෝ මෙයා. බහින්න අමතක වෙලා ද කොහේද?” වහා සිය යතුරුපැදියට නැගි ඈ බසය පිටුපස පන්නාගෙන ගියේ සිය මිතුරිය ඊළඟ නැවතුමෙන් බසයෙන් බස්සවා ගැනීමට සිතාගෙනය. ඇය කිලෝ මීටරයකටත් වඩා වැඩි දුරක් බස් රථය පසුපස හඹාගියාය. පසුව මහත් පරිශ්‍ර‍යක් යොදා බස් රථය නවත්වා ගත්තීය.
“අනේ අයියේ මගේ යාළුවා බස් එකේ. එයාව ගන්න මම ආවේ. පොඩ්ඩක් බලන්න ද?”
ඇය කොන්දොස්තර මහතාටත් රියැදුරු මහතාටත් බැගෑපත් වෙමින් බස් රථයට ගොඩවූවාය.
“අයියෝ එයා නැහැනේ…”
‘දැන් අර හෝල්ට් එකෙන් ගෑනු අය දෙන්නෙක්ම බැස්සා. ඒ අය වෙන්න ඇති.” කොස්දොස්තර කීවේය.
අවසානයේදී ඇය බසයෙන් බැස යතුරුපැදියේ නැගී පියඹා නි‍ෙවසට ආවේ සුන්වූ සිතෙනි.
“අයියෝ මාර වැඩේ, දානේ වෙලාව පහුවෙලානේ..දැන් මොකද කරන්නේ දෙයියනේ..” ඇයට දානේ සිහිවුණේ දැන්ය. වහාම නිවෙසට පැමිණි ඇය දුටුවේ සිය මිතුරිය ඉස්තෝප්පුවේ වාඩිගෙන සිටින අයුරුය.
“ඔයා කොහොමද ආවේ… අයියෝ මට වෙච්චි දෙයක්”
ඇය සිදුවූ සියල්ල කීවාය. පසුව ඇය සමඟ වහාම පිළියෙල කළ ගත් දානයත් සමඟ මෙහෙණි ආරාමයට ගියේ සවස තුනට ආසන්න වීමෙනුත් පසුවය.
“මේ එන වෙලාව මොකක්ද නෝනා.. අපි කොහොමහරි දානේ ටික පිළියෙල කරගත්තා.“
තමන්ට සිදුවූ අකරතැබ්බය ගැන ඇය මෙහෙණින් වහන්සේට කියා දන් පිළිගන්නා ලෙස අයැද සිටියාය. එහෙත් මේ ඒ සඳහා සුදුසු වේලාව නොවන බැවින් මේවා සතෙකුට හෝ කෑමට දෙන ලෙස මෙහෙණින් වහන්සේ ඇයට කීහ.
අවසානයේ කිසිත් නොකියූ ඔවුන් දානය රැගෙන ගිය භාජන ටිකත් සමඟ පාරට ආවේලු.
“දැන් ඉතින් මේ ටික පාරේ ඉන්න බල්ලන්ටවත් දෙමු නේද?” වෙන කරන්න දෙයක් නැති වූ කල ඇය සහ ඇගේ මිතුරිය පාරේ තැනින් තැන නවතමින් බල්ලන්ට කෑම දෙන්න වූයේලු.
ටික වේලාවකින් මේ සිද්ධිය ගම පුරා පැතිරී ගියේය. දැන් මේ දානපති කාන්තාව හමුවන ප්‍රදේශයේ අය Òඅක්කේ දානයක් තියෙනවා යමු දÓයැයි අසනවිට උපාසකකම පසෙකට දමා සුද්ද සිංහලෙන් ඔවුන්ට උත්තර දෙනවාලු.
කැබිති ගොල්ලෑව විශේෂ-හේමන්ත රණසූරිය
