දේශමාන්‍ය, විද්‍යාජෝති, ආචාර්ය රාජේන්ද්‍ර පානබොක්කේ BSc, PhD, DSc. (h.c.) ශ්‍රී ලංකාවේ බිහි වූ, පාංශු විද්‍යාව, කෘෂිකර්මය හා ශ්‍රී ලංකාවේ ජල ප්‍රභවයන් යන විෂයන් පිළිබඳ විශිෂ්ට ගණයේ විද්‍යාඥයෙකු වූවේය. මහනුවර දිස්තික්කයේ උඩුනුවර, වට්ටප්පොල “පානබොක්කේ වලව්ව” පාරම්පරික නිවෙසේදී ඔහු ජන්ම ලාභය ලැබීය. පළමුව මහනුවර හිල්වුඩ් විද්‍යාලයෙන් හා ශාන්ත අන්තෝනි විද්‍යාලයෙන් ද දෙවනුව කොළඹ ශාන්ත බෙනඩික්ට් විද්‍යාලයෙන් ද ඔහු මූලික අධ්‍යාපනය ලබාගත් අතර, 1949 දී ලංකා විශ්වවිද්‍යාලයෙන් (University of Ceylon) රසායන විද්‍යාව පිළිබඳ ගෞරව උපාධිය ලබා ගත්තේය.
අනතුරුව, ඔස්ට්‍රේලියාවේ ඇඩිලේඩ් විශ්වවිද්‍යාලයේ වෙයිට් කෘෂිකර්ම පර්යේෂණ ආයතනයෙන් ඔහු දර්ශනපති උපාධිය (PhD) ලබා ගත්තේය. වසර 60ක් වූ ඔහුගේ මුළු සේවා කාලය තුළ පාංශු විද්‍යාව, කෘෂි-දේශගුණ විද්‍යා, පරිසර විද්‍යාව, භූ ජල විද්‍යාව, ඉඩම් පරිහරණය හා වර්ගීකරණය, කුඩා වැව් එල්ලංගා පද්ධති සහ වාරි ජල කළමනාකරණය යන ක්‍ෂේ ත්‍රවල පර්යේෂණ පවත්වා එම විෂය ක්ෂේත්‍රයන් පිළිබඳ සාම්ප්‍රදායික ඥානය උරුමයක් සේ සලකාගෙන ඒවා පිළිබඳ අවබෝධය පුළුල් කිරීමටත් ඒවා සංවර්ධනය කිරීමටත් දැවැන්ත දායකත්වයක් ඔහු දැක්වූවේය. ශ්‍රී ලංකාවේ පාංශු සමීක්ෂණ ක්‍රියාවලියට ඔහු නායකත්වය දුන් අතර, ඒ මඟින් පාංශු වර්ගීකරණ ක්‍රමවේදය හඳුන්වා දෙමින් ඒ සමඟ ශ්‍රී ලංකාවේ පාංශු සිතියම ඉදිරිපත් කළේය. ශ්‍රී ලංකාවේ කෘෂි-දේශගුණික කලාප සිතියම ද ඔහු අතින් බිහිවුණ විෂය බද්ධ නිමැවුමකි. ශ්‍රී ලංකාවේ කෘෂිකර්ම පර්යේෂණය හා සංවර්ධනයට අදාළ පදනම වැටුණේ ද මෙම සිතියම් යුගලයෙනි. ආචාර්ය පානබොක්කේ ශ්‍රී ලංකාවේ වියළි කලාපීය කෘෂිකර්ම පර්යේෂණ ආයතනයේත්, කෘෂිකර්ම හා වාරිමාර්ග දෙපාර්තමේන්තුවල ඉඩම් පරිහරණ අංශවලත් ප්‍රධානි තනතුරුද, ජාතික පාංශු සමීක්ෂණයේ ප්‍රධානි තනතුර ද, මහවැලි සංවර්ධන මණ්ඩලයේ අධ්‍යක්ෂ තනතුර ද, ජල සම්පත් මණ්ඩලයේ අධ්‍යක්ෂ තනතුර ද, කෘෂිකර්ම පර්යේෂණ අංශයේ නියෝජ්‍ය අධ්‍යක්ෂ තනතුර ද වඩාත්ම ගෞරවනීය කෘෂිකර්ම අධ්‍යක්ෂ තනතුර ද ඔහු විසින් හොබවනු ලැබීය. මීට අමතරව ජාතික කෘෂිකාර්මික පර්යේෂණය සඳහා අන්තර්ජාතික සේවාව {International Service for National Agricultural Research (ISNAR)} වෙනුවෙන් ද,
පාංශු පර්යේෂණ කළමනාකරණ අන්තර්ජාතික මණ්ඩලයට [international Board of the
Soil Research Management (IBSRM)] ද, අන්තර් ජාතික ජල කළමනාකරණ ආයතනයට
[International Institute of Water Management (IIWM)] ද ඔහු තම සේවා දායකත්වය ලබා දුන්නේය. තවද, ඔහුගේ කර්තෘත්වයෙන් විද්‍යාත්මක ප්‍රකාශන 80ට වැඩි සංඛ්‍යාවක් හා ලංකාවේ පාංශු වර්ග සහ පොහොර භාවිතය [Soils of Ceylon and Fertilizer use) නමින් ද, ශ්‍රී ලංකාවේ කෘෂි-දේශගුණික පරිසර පද්ධතීන් (Agro-Ecological Environments of Sri Lanka ) නමින් ද පොත් දෙකක් ද එළිදක්වනු ලැබ ඇත. විද්‍යාඥයෙක් වශයෙන් ආචාර්ය පානබොක්කේ විසින් පර්යේෂණයට ලබා දී ඇති ඉහළ මට්ටමේ දායකත්වය අගයමින් පේරාදෙණිය විශ්වවිද්‍යාලයෙන් වර්ෂ 1994 වසරේදීත්, රජරට විශ්වවිද්‍යාලයෙන් 2002 වසරේදීත්, සබරගමුව විශ්වවිද්‍යාලයෙන් 2004 වසරේදීත්
DSc (h.c.) සම්මාන උපාධිය ඔහු වෙත පුදනු ලැබීය. වර්ෂ 1986 දී විද්‍යාජෝති ජාතික සම්මානය හා වර්ෂ 1998 දී විද්‍යාජෝති සම්මානය ඔහුට තිළිණ කෙරිණ. වර්ෂ 1998 සිට 2004 දක්වා කාලය තුළ සබරගමුව විශ්වවිද්‍යාලයේ කුලපති තනතුර හෙබවූයේ ද ආචාර්ය පානබොක්කේයි. ශ්‍රී ලංකාවේ කෘෂිකාර්මික සංවර්ධනය උදෙසා පාංශු විද්‍යාව, භූ ජල සම්පත හා කුඩා වැව් එල්ලංගා පද්ධතිය යන විෂයාංග ත්‍රිත්වය ඒකාබද්ධ කරමින් හෙතෙම චින්තන ගුරු කුලයක් නිර්මාණය කළේය.
අනුපමේය පෞරුෂයක් වූ සේම, උත්තම මානව හිතවාදියෙක් ද වූ ඔහු, ශ්‍රී ලංකා මාතාව බිහි කළ ශ්‍රේෂ්ඨ ලංකා පුත්‍රයෙක් විය.
සීගිරි අමරසිංහ
