ඩබ්ලිව්. දහනායක හෙවත් විජයානන්ද දහනායක, අප රටේ අගමැති පදවිය මාස හයක් දැරූ අපූරු දේශපාලනඥයෙකි. වාමාංශිකයකු, ජාතිකවාදියකු, බණ්ඩාරනායකවාදියකු ලෙස වරින්වර තම දේශපාලන භූමිකාව වෙනස් කළ දහනායක දේශපාලනය අවසන් කළේ එක්සත් ජාතික පක්ෂ‍යෙනි.
විටෙක විජයානන්ද දහනායක මහතා පාර්ලිමේන්තුව තුළ පුවත් මවන්නෙකු විය. එසේම විහිළුවෙන්ම තර්ක විතර්කකර ජය ගන්නෙකු විය. ඔහු පිළිබඳ වූ රස කතා එමටය.
අමුඩ මන්ත්‍රී
1960 දශකයේ දිනක එවක රජය චීත්ත රෙදි යාරයක මිල ශත 10කින් වැඩි කරන ලදි. එය ජනතාව අතර බොහෝ කතාබහට ලක්වුණු සිද්ධියක් විය. 
විරුද්ධ පක්ෂය රෙදි මිල අධිකයයි කියමින් මොර දුන්හ. මේ සිද්ධියට විරෝධය පළ කිරීමට මන්ත්‍රී දහනායක ගාලුමුවදොර පිහිටි පාර්ලිමේන්තු රැස්වීමට අමුඩයකින් සැරසී එන බව පුවත්පත්වලට ආරංචි වී තිබිණි. ඔහු පාර්ලිමේන්තු පියගැට පෙළ අසලින් මෝටර් රථයෙන් බැස්සේ අමුඩය පමණක් සහිතවය.
රූපවාහිනිය නොතිබූ එකල පුවත්පත් වාර්තාකරුවන්ගේ කැමරා හතර අතින් ක්‍රියාත්මක වුණි. සිද්ධිය දැනගත් පාර්ලිමේන්තු වේත්‍රධාරිවරයා ආලින්දයට පැමිණ අමුඩයෙන් සැරසුණ මන්ත්‍රීට පාර්ලිමේන්තු සභා ගර්භයට යාමට ඉඩදීමට නොහැකි බව පැවසුවේය. අමුඩ ගැසූ මන්ත්‍රීට සභා ගැබට ඇතුළු වීමට අවස්ථාව නොලැබුණත් සිද්ධිය ඡායාරූපත් සමඟ පුවත්පත්වල පළ වී තිබිණි. එය එවකට මාධ්‍යවල ඉතා ජනප්‍රිය ප්‍රවෘත්තියක් බවට පත්වුණි. අමුඩ මන්ත්‍රී යන නම පටබැඳීමට හේතුව වූයේ මෙම සිද්ධියයි.
ආචාර්ය විජයානන්ද දහනායක යනු ශ්‍රී ලංකාවේ පස්වැනි අගමැතිවරයා වන අතර ජේ.ආර්. ජයවර්ධන යනු හත්වැනි අගමැතිවරයාය. දේශපාලන ජීවිතයේ මේ දෙදෙනාටම දීර්ඝ ඉතිහාසයක් තිබේ. එමෙන්ම දේශපාලනයෙන් තෙම්පරාදු වූ මොවුහු බුද්ධියෙන් අගතැන්පත් දෙදෙනෙක් ද වූහ. මේ දෙදෙනාටම ජනතාව ආදරය කළ නමුත් මැතිවරණවලදී පරාජයට ද පත් වී තිබේ.
1970 දී පැවති මහමැතිවරණයේදී එක්සත් ජාතික පක්ෂයෙන් ගාල්ල මැතිවරණ කොට්ඨාසයට තරග කළ විජයානන්ද දහනායක මහතා එමගින් ජය ගත් අතර එවර එක්සත් ජාතික පක්ෂයට හිමි වූ මන්ත්‍රී සංඛ්‍යාව 17ක් විය. පසු කලකදී එක්සත් ජාතික පක්ෂ නායකත්වය සමඟ ඇති කර ගත් මතභේදයක් හේතුවෙන් විජයානන්ද දහනායක මහතා ස්වාධීන මන්ත්‍රීවරයකු ලෙස පාර්ලිමේන්තුවේ කටයුතු කළේය.
දහනායක ජේ.ආර්. ඝට්ටනය
1970 දී බලයට පත් සිරිමාවෝ බණ්ඩාරනායක මැතිනියගේ රජයෙන් ජනතාවගේ ජන ජීවිතයට දුෂ්කරතා ඇති වන පරිදි පවත්වා ගෙන ගිය පාලනයට එරෙහිව ජේ.ආර්. ජයවර්ධන මහතා රට පුරා විරෝධතා ව්‍යාපාර පවත්වාගෙන ගියේය. ඒ අනුව ඉදිරි මැතිවරණයේදී එක්සත් ජාතික පක්ෂයට නිසැක ජයක් අත්වන බවට ලකුණු පහළ වෙමින් තිබිණි. විජයානන්ද දහනායක මහතා ද එක්සත් ජාතික පක්ෂ නායකත්වයට සමීප වෙමින් රජයට එරෙහි එම විරෝධතා ව්‍යාපාරයට සිය සහය ලබා දුන්නේය. සිරිමාවෝ බණ්ඩාරනායක අගමැතිනියගේ උපදෙස් පරිදි ජනාධිපති විලියම් ගොපල්ලව මහතා විසින් 1977 මැයි මස 18 වැනිදා ජාතික රාජ්‍ය සභාව විසුරුවා හරිනු ලැබීය.
ඒ අනුව ඉදිරි මැතිවරණයේදී ගාල්ල මැතිවරණ කොට්ඨාසයට එක්සත් ජාතික පක්ෂයෙන් නාමයෝජනා ලබා ගැනීමට විජයානන්ද දහනායක මහතා උත්සහ කළේය. කෙසේ නමුත් විජයානන්ද දහනායක මහතාට නාමයෝජනා ලබාදීම සම්බන්ධයෙන් ගාල්ල නගර සභාවේ එක්සත් ජාතික පක්ෂයේම මන්ත්‍රීවරුන් පිරිසක් බලවත් විරෝධයක් පළ කළහ. මේ හේතුවෙන් විජයානන්ද දහනායක මහතාට 1977 මැතිවරණය සඳහා එක්සත් ජාතික පක්ෂ අපේක්ෂකත්වය හිමි නොවූ අතර ඒ සඳහා පත් කෙරුණේ ඩබ්ලියු.ජී. ඇල්බට් ද සිල්වා මහතාය.
නව සංවිධායකවරයා හඳුන්වා දීම සඳහා ජේ.ආර්. ජයවර්ධන මහතාගේ ප්‍රධානත්වයෙන් ගාල්ලේ ප්‍රධාන පෙළේ රැස්වීමක් පැවැත්වීමට කටයුතු සංවිධානය කර තිබිණි. මෙහිදී අලුත් උපක්‍රමයක් ක්‍රියාත්මක කිරීමට විජයානන්ද දහනායක මහතාට සිත් විය.
ඒ අනුව කසි කබල් මෝටර් රථයක නැගුණු විජයානන්ද දහනායක මහතා හනිකට හික්කඩුවට ගොස් වාහනය පසෙකින් නවතා විපරම් කරමින් පෙර මඟ බලා සිටියේ ඇල්බට් සිල්වා මහතාගේ ගාලු ජන රැලියට සහභගී වීම සඳහා එක්සත් ජාතික පක්ෂයේ නායක ජේ.ආර්. ජයවර්ධන මහතා පැමිණෙන තුරුය.
විපරමෙන් යුතුව පෙර මඟ බලා සිටියදී, ජේ.ආර්. ජයවර්ධන මහතාගේ මෝටර් රථය පැමිණෙන බව දුරතියාම දුටු විජයානන්ද දහනායක මහතා සිය අතේ තිබූ කළු කුඩය දිගු කර මෝටර් රථය නතර කරන ලෙසට සංඥා කළේය. මෝටර් රථය විජයානන්ද දහනායක මහතා ඉදිරියේ නතර වූ අතර ජේ.ආර්. ජයවර්ධන මහතා රථයේ වීදුරුව පහත් කරමින් “ඇයි ඩොක්ටර්…” යනුවෙන් විමසීය.
“මට පොඩි අකරතැබ්බයක් වෙලා… මගේ කාර් එක කැඩිලා. කරුණාකරලා මාව ගාල්ලට ඇරලවන්න පුළුවන් ද…” යනුවෙන් විජයානන්ද දහනායක මහතා ජේ.ආර්. ජයවර්ධන මහතාගෙන් විමසීය.
“ඩොක්ටර්… මට රැස්වීමට යන්න හදිස්සියි. දැනටමත් පරක්කුයි. ඇල්බට් සිල්වාලා කට්ටිය මං එනකම් බලාගෙන ඉන්නවා. ඩොක්ටර් මෙන්න සල්ලි… මේ සල්ලිවලින් ඩොක්ටර් කුලී කාර් එකක් අරගෙන යන්න.”
කපටිකමට කපටිකමකින්ම එසේ උත්තර දුන් ජේ.ආර්. ජයවර්ධන මහතා සිය පසුම්බියෙන් මුදල් නෝට්ටු කිහිපයක් ඇද විජයානන්ද දහනායක මහතා වෙත දිගු කළේය. ජේ.ආර්. ජයවර්ධන මහතා සමඟ එකට මෝටර් රථයෙන් ගොස් ඇල්බට් සිල්වාගේ රැස්වීම අසලින් බැස ජනතාවට පෙනෙන්න පයින් ගෙදර යාමට විජයානන්ද දහනායක මහතා කළ සැලසුම එසේ අසාර්ථක විය.
එම්. තාරික්
