මෙතෙක් මාතලේ දිස්ත්‍රික්කයේ පහළ වූ උගත්, බුද්ධිමත්, අවංක දේශපාලකයා ලෙස බර්නාඩ් හර්බට් අලුවිහාරේ මහතා හැඳින්වීම ඉතා නිවැරදිය. මොහුගේ පියා වූයේ ටී.බී. අලුවිහාරේ මහතාය. මව පානබොක්කේ ටිකිරි කුමාරිහාමි විය. සොයුරන් දෙදෙනකු සිටි මෙතුමාගේ වැඩිමහල් සොහොයුරා වූයේ රිචඩ් අලුවිහාරේ මහතාය. එතුමා මෙරට සිටි පළමු සිංහල පොලිස්පතිවරයා ද වේ. දෙවැනි සොහොයුරා වූයේ විලියම් අලුවිහාරේ මහතාය. බර්නාඩ් අලුවිහාරේ මහතා මූලික අධ්‍යාපනය ලැබුවේ මහනුවර ත්‍රිත්ව විද්‍යාලයෙනි. පසුව කොළඹ සාන්ත තෝමස් විදුහලටත් එතැනින් වැඩිදුර අධ්‍යාපනය ලබා ශ්‍රී ලංකා නීති විද්‍යාලයටත් ඇතුළු විය. 
පසුව පෙරකදෝරුවකු ලෙස මහනුවර අධිකරණයේ කලක් සිය වෘත්තියේ යෙදී පසුව එංගලන්තය බලා පිටත්ව ගියේය. පසුව ඔක්ස්ෆර්ඩ් සරසවියට ඇතුළු වී තවදුරටත් නීතිය හදාරා බැරිස්ටර්වරයකු වශයෙන් සිය මව්රටට පැමිණියත් ඔහු සිය නීති වෘත්තියේ යෙදීමට එතරම් කැමැත්තක් නොදැක්වීය. ඒ අතරවාරයේ මෙතුමා දේශපාලනයට පිවිසීමට තීරණය කර ප්‍රථමයෙන් රාජ්‍ය මන්ත්‍රණ සභාවට තරග කළේ 1936 වසරේදීය. එම මැතිවරණයේදී ඡන්ද 12,314ක් ගත් හෙතෙම ප්‍රතිවාදියා පරාජය කර පැමිණෙන මොහොතේ මෙතුමාගේ විරුද්ධවාදීන් විසින් වෙඩි තබා ඇතත් එයින් අලුවිහාරේ මහතාට ජීවිත හානියක් සිදු නොවුණි. නමුත් එතුමාගේ ආධාරකරුවන් තුවාල ලබා, හත්දෙනෙකු මියගොස් තිබේ.
එවකට ඉන්දියාවේ ප්‍රබලයන්ව සිටි ගාන්ධි සහ නේරු පවුල් සමඟ සම්බන්ධතා පැවැත්වූ අලුවිහාරේ මහතා ඒ වන විට එංගලන්තයේ අධ්‍යාපන කටයුතුවල යෙදුණු වෛද්‍ය රාම් මහතාගේ දියණිය වූ ෆොලෝරන්ස් කෞශල්‍යා රාම් මෙනෙවිය සමඟ විවාහ විය. පසුව ඇය ද අලුවිහාරේ මහතාගේ දේශපාලන කටයුතුවලට මහත් දිරියක් වූවාය. පසුව නිදහස් ලංකාවේ පළමු මැතිවරණයේදී පරාජය වූ අලුවිහාරේ මහතා 1952 මැතිවරණයේදී නැවතත් මාතලේ ආසනය ජය ගෙන පාර්ලිමේන්තුවට තේරී පත්ව 1956 දක්වා මාතලේ ආසනය නියෝජනය කළේය.
මේ අතර එස්. ඩබ්ලිව්. ආර්. ඩී. බණ්ඩාරනායක මහතා සමඟ එක්වී ශ්‍රී ලංකා නිදහස් පක්ෂය ආරම්භ කළත් 1952දී පැවති මහ මැතිවරණයට එක්සත් ජාතික පක්ෂයෙන් තරග කිරීමට ශ්‍රී ලංකා නිදහස් පක්ෂයෙන් ඉවත් විය. පසුව මොහු මාතලේ ආසනය ජය ගත්තේය. 1956 වසරෙහි පැවති මහ මැතිවරණයේදී මෙතුමා නැවත පරාජයට පත්වුවත් 1960 වසරේ පැවති මහ මැතිවරණයේදී නැවතත් ජය ගත්තේය. මෙතුමාගේ විශේෂත්වයක් වූයේ සම්පූර්ණ යුරෝපීය ඇඳුමෙන් නිරන්තරයෙන් සැරසී ඡන්දය ඉල්ලා ගෙයින් ගෙට යෑම පමණක් නොව ගම්මාන කේන්ද්‍ර කර රැස්වීම් ද පැවැත්වීමයි.
කවදත් නීති විරෝධී වැඩවලට විරුද්ධ වූ මෙතුමා බැරි දෙයට බෑ කීමට පසුබට නොවීය. දිනක් සිරිත් පරිදි මැතිවරණ ප්‍රචාරක කටයුතු වෙනුවෙන් ඡන්දදායකයන් දැනුම්වත් කිරීමට සිය ආධාරකරුවන් දෙතුන් දෙනකු සමඟ යන විට දොරකුඹුර, කනන්ගමුව ප්‍රදේශයේදී මෙතුමාට ඉදිරිපත් වූයේ බරපතළ ප්‍රශ්නයකි. ඒ යම්කිසි වරදකට වැඩ තහනම් කළ පොලිස් කොස්තාපල්වරයකුගේ දුක්ගැනවිල්ලයි. මෙහිදී මේ පුද්ගලයා ඉදිරිපත් කළ සියලු ලිපි රැගෙන ඒ අසල වූ කඩයකට ගොඩවූ අලුවිහාරේ මහතා එහි පුටුවකට බර දී මේ සියලු ලිපි කියවන්නට විය. එය කියවා බලා පැවැසුවේ තමුන්ට දී ඇති මේ දඬුවම සක්කරයටවත් වෙනස් කළ නොහැකි එකක් බවත්, මේක කිරීමෙන් තමා ද කරන්නේ නීති විරෝධී වැඩකට අනුබල දීමක් බවත් පවසමින් ආපසු අර ලියුම් ටික එම පුද්ගලයාට දුන්නේය.
රදළ පැලැන්තියකට අයත් මෙතුමාට අවට ගම්වාසීන් බොහෝ සෙයින් පැවැසුවේ එතුමාගේ නමට ‘හාමුදුරුවනේ’ යන කෑල්ල ද එකතු කරමිනි. දිනක් මෙතුමා සිය ආධාරකරුවන් සමඟ මැතිවරණ ප්‍රචාරක කටයුතුවල යෙදුණු අවස්ථාවක පුරුද්දට මෙන් මෙතුමා පැමිණි ගමන්මඟ ඉදිරියට පැමිණි පුද්ගලයකු හිසේ බැඳගෙන සිටි ලේන්සුව ගලවා අතට ගෙන ‘හාමුදුරුවනේ කොහේ සැපත් වෙන්නට දැයි’ විමසීය. එවිට අලුවිහාරේ මහතාගේ මුවඟට ආවේ මඳ සිනාවකි.
ඒ මොහොතේ අලුවිහාරේ මහතා පැවැසුවේ’ “හාමුදුරුවෝ ඉන්නේ පන්සලේ. මම සැපත් වෙනවා නොවේ යනවා” යැයි කියමින් අර පුද්ගලයාගේ පිටට ද තට්ටු කරමින් යන්නට විය. බර්නාඩි අලුවිහාරේ මහතා ජනතාවට කිට්ටු වූයේ මේ අයුරිනි. එනිසාම අදටත් මෙතුමා අපේ පැරැන්නන්ගේ මතකයේ රැඳී ඇති අතර, මෙතුමා සිහි කරන්නේ අතිශය කෘතවේදීත්වයකිනි.
එපමණක් නොව මෙතුමා ප්‍රදේශයේ සංවර්ධනයට ද විශාල වැඩ කොටසක් සිදු කළේය. මාතලේ දිස්ත්‍රික්කයේ මායිම් ගම්මානයක් වන දේවහුව කේන්ද්‍ර කර විශාල වැවක් ඉදි කළ මෙතුමා එහි පවුල් තුන්දහසකට අධික පිරිසක් පදිංචි කරවා ජනපදයක් ඉදි කළේය. අවසානයේ රෝගාතුර වූ මෙතුමා වසර 58ක් ආයු ගෙවා 1961 ජනවාරි මස 22 වැනි දින අභාවප්‍රාප්ත විය.
ඒ.ඒ.එල්. ඩයස්
