ද්වි පාර්ශ්වීය ණය හිමියන් සමඟ ශ්රී ලංකාව කලක් තිස්සේ බලා සිටි ණය ප්රතිව්යුහගතකරණ වැඩපිළිවෙළට ප්රංශයේ පැරිස් නුවරදී පසුගියදා පැවැති 2024 පැරිස් සංවාදයේදී ශ්රී ලංකාව සහ නිල ණය හිමි කමිටුව සාර්ථකව එකඟතාව හිමි කර ගෙන තිබේ.
මෙලෙස ඇති කර ගත් එකඟතාව ශ්රී ලංකාවට කුමනාකාරයේ වාසි අවාසි අත්කර දෙන්නේ දැයි අප අධ්යාපනඥයන්ගෙන්, ප්රකට බැංකුකරුවන්ගෙන්, වාණිජ මණ්ඩල සහ ආනයන අපනයන සම්බන්ධ තොග වෙළෙඳාමේ නිරතවූවන්ගෙන් කරුණු විමසා බැලුවෙමු. එහිදී ඔවුන් අප සමඟ දැක්වූ අදහස් මෙසේය.
බැංකුකරුවෝ ලැබූ විශාලතම අස්වැසිල්ලක් වරලත් ගණකාධිකාරී සුජීව රාජපක්ෂ
සභාපති – මහජන බැංකුව
ශ්රී ලංකාවේ බැංකුකරුවෝ ලෙස අප ජාත්යන්තර බැංකු හා මූල්ය ආයතන සමඟ ගනුදෙනු කිරීමේදී මෑත ඉතිහාසයේදී ඔවුන් අපට විවිධ සීමා පැනවීම් සිදු කොට තිබුණා. විවිධ කොන්දේසිවලට අවනත වන ආකාරයට ක්රියා කරමින් තමයි ඔවුන් සමඟ අපට ගනුදෙනු කිරීමට සිදුවුණේ.
ජාත්යන්තර මූල්ය අරමුදල සමඟ අප රටක් ලෙස විස්තීර්ණ ණය පහසුකමක් ලබා ගැනීමෙන් පසු වසර 2023 මාර්තු සිට නැවත අපේ රටට යම් ජාත්යන්තර පිළිගැනීමක් ලැබුණා. එය තවත් වටයකින් ශක්තිමත්ව තහවුරු කිරීමක් මෑතකදී සිදුවුණා. ඒ තමයි ද්විපාර්ශ්වික ණය හිමියන් සමඟ ණය ප්රතිව්යුහගතකරණය කිරීමට එකඟතාවය පළවීම. මේ දේ ඉටුකරගන්න අපි රටක් ලෙස බොහෝ කාලයක් බලා සිටියා. අපි බලාපොරොත්තු වූ දේ ඉටුවීම සතුටක්. මේ ද්විපාර්ශ්වික ණය ආපසු ගෙවීමට අපට යම් යම් සහන හිමිකරදීම වැදගත්. මෙහිදී ද්විපාර්ශ්වික ණය හිමියන් හා ශ්රී ලංකා රජය යම් පිළිගත් එකඟතාවයකට පැමිණීම පැති කිහිපයකින් වටිනවා.
අපට බැංකුකරුවෝ ලෙස ජාත්යන්තර බැංකු හා මූල්ය ආයතන සමඟ ගනුදෙනු කිරීමේදී මතුවී තිබූ යම් යම් සීමා ඉවත්වීම බැංකුකරුවෝ ලැබූ විශාලතම අස්වැසිල්ලයි. අපි බැංකුවක් ලෙස ලෝකය පුරා විසිරී ඇති විවිධ බැංකු 900 අධික සංඛ්යාවක් සමඟ ගනුදෙනු කරනවා.
අප කාලයක් ජාත්යන්තර ණයවර ලිපියක් නිකුත් කිරීමට පවා නොහැකි තත්ත්වයකයි සිටියේ. අපි ණයවර ලිපි විවෘත කර ගන්න බැරිව සිටියා. නමුත් අද වන විට ඒ අවාසනාවන්ත තත්ත්වයෙන් සම්පූර්ණයෙන්ම අප මිදී තිබෙනවා.
මට මේ අවස්ථාවේ අපේ බැංකුව මහජන බැංකුව පාර්ශ්වයෙන් සතුටින් කියන්න පුළුවන් කථාවක් තිබෙනවා. ඒ තමයි අපි වසර 2023 මැද භාගය වන විට අප සමඟ විවෘත කර තිබූ සෑම විදේශ ණයවර ලිපියකටම අදාළ සියලු ගෙවීම් සිදුකර අවසන් කර තිබීම.
මහජන බැංකුව සමඟ පෞද්ගලික හා රාජ්ය හිමිකාරිත්වය සහිත සමාගම්වලට ණයවර ලිපි හා ඇපකර නිකුත් කරමින් රටේ ආනයන – අපනයන කටයුතු සඳහා විශාල දායකත්වයක් අප ලබාදෙනවා.
ඒ කටයුතුවලටත් දැනටත් වඩා වැඩි කාර්යක්ෂමතාවයකින් පුළුල් ලෙස ඉටු කිරීමට මේ විදේශීය ද්විපාර්ශ්වික ණය ප්රතිව්යුහගතකරණය කිරීම ඉවහල් වෙනවා.
නව කර්මාන්ත බිහි කිරීමට IMF විශාල ශක්තියක් ආචාර්ය ප්රභාත් වීරසිංහ
ජ්යෙෂ්ඨ කථිකාචාර්ය ඉංජිනේරු පීඨය – රුහුණ විශ්වවිද්යාලය
ශ්රී ලංකාව ලබා ගන්නා දෙස් විදෙස් ණය නිසි කලට වේලාවට වාරික හා පොලී මුදල් ගෙවන කීර්තිමත් ඉතිහාසයක් තිබූ රටක්. නමුත් 2022 පසු අපිට ණය ආපසු ගෙවීමට නොහැකි බවට නිල වශයෙන් ප්රකාශ කරන්න සිදු වුණා.
මේවාගේ තත්ත්වයක් තුළ ජාත්යන්තර ණය දෙන ආයතනවලින් අපට ණය පහසුකමක් ලබාගන්න අමාරු වුණා. ඔවුන් අපිව එතරම්දුරට පිළිගැනීමක් කළේ නැහැ. ඒවාගේ තත්ත්වයක් යටතේ අපට IMF ණය පහසුකම ලැබීම හොඳ දෙයක්.
අපට මේ සමඟින් වාසි ගණනාවක් ලැබෙනවා. අපිට රජයක් ලෙසත් රජයෙන් බැහැරව පෞද්ගලික අංශය ලෙසත් විදෙස් ණය ලබා ගැනීමට මේ සමඟ යම් පිළිගැනීමක් ලැබෙනවා.
අපේ රටේ නව නිෂ්පාදන, නවෝත්පාදන, නව සොයා ගැනීම්, පර්යේෂණ කරන විද්යාඥයින්, නවෝත්පාදකයින්, ව්යවසායකයින් බොහෝ පිරිසක් ඉන්නවා. ඔවුන් තමන්ගේ අරමුදල්වලින් නව සොයාගැනීම්, පර්යේෂණ කරනවා. ඒ හරහා පේටන්ඩ් බලපත්ර ලබා ගන්නවා. විවිධ නිෂ්පාදන සිදු කිරීමට හැකි සොයා ගැනීම් පර්යේෂණ මට්ටමින් එළිදක්වනවා. මේවා වාණිජ වශයෙන්, නව නිෂ්පාදන ලෙස වෙළෙඳපොළට යොමු කිරීමට අවශ්ය කර්මාන්තකරණයක්, නිෂ්පාදන ආයතනයක් බිහි කරන්න අරමුදල් නෑ. ඔවුන් ඒ නිසා තමන්ගේ නව නිපැයුම් ගෙදර තබාගෙන දුක් විඳිනවා.
මේ අයට අපට දැන් හිමිවී තිබෙන ජාත්යන්තර පිළිගැනීම සමඟ ඉදිරියේදී ලෝකයේ වාණිජ ණය ලබාදෙන ආයතනවලින් ණයක් ගන්න පුළුවන්කම ලැබෙනවා. රජයටත් ණය ගන්න පුළුවන්. අවශ්ය නම් පෞද්ගලික අංශයටත් ණය පහසුකම් ලබාගන්න පුළුවන්කම තිබෙනවා. මේ අවස්ථාවේ අපේ රටට අවශ්යම දේ මෙය විදේශ විනිමය.
විදේශ විනිමය ලංකාවට වැඩි වශයෙන් සොයා ගැනීමට සමත් විශේෂ අංශයක් තමයි අපේ රටේ තිබෙන භෞතික සම්පත් ජාලය. ඉල්මනයිඩ්, පෙට්ට්රෝලියම් අතුරු නිෂ්පාදන වාගේ දේවල්. මේවා වැඩි වශයෙන් රටේ ආර්ථිකයට ප්රයෝජනයට ගත හැකි ආකාරයට යොදා ගැනීමට නම් අපිට අරමුදල් අවශ්යයි. මේ අරමුදල් ලබාගැනීමට දැන් අපිට IMF ණය පහසුකම ලැබීම තුළ අවස්ථා උදාවෙනවා.
ඉදිරි දශකය බලශක්තිය මත යැපෙන ආර්ථිකයක් ගෙඩනැඟෙන්නේ. අපටත් පරිසර හිතකාමී නව බලශක්ති ප්රභවයන් වෙත යොමුවී අපේ වියදම් අඩුකර ගන්නට සිදු වෙනවා. මෙලෙස අඩු වියදම් පරිසර හිතකාමී බලශක්ති වෙත සේන්දු වීමට, ඒ ආශ්රිත නව කර්මාන්ත බිහි කිරීමට IMF ණය පහසුකම් හරහා විශාල ශක්තියක් අපට ලැබී තිබෙනවා.
ආර්ථික අර්බුදයෙන් ගොඩ එන්න IMF ශක්තියක් වුණා
ධම්මික ප්රනාන්දු
සභාපති – අපනයන සැකසුම් කලාප නිෂ්පාදකයින්ගේ සංගමය
අප රටේ ප්රධාන වශයෙන් අපනයන සැකසුම් කලාපවල දේශීය හා විදේශීය ආයෝජකයින්ගේ ආයෝජන මත කර්මාන්ත හා ව්යවසාය ක්රියාත්මක වෙනවා. මේවායින් රටට අතිවිශාල ආර්ථික ප්රතිලාභ හිමිවෙනවා.
විදේශ වෙළෙඳාම හා ඍජුවම බැඳුණු අපනයන කටයුතුවල අප කර්මාන්තකරුවන් නිරතවී සිටිනවා. ශ්රී ලංකාවට අවශ්ය විදේශ විනිමය ගෙනඒම අපගේ පළමු, දෙවැනි, තෙවැනි ඉලක්කයයි. අපි කටයුතු කරන්නේ මේ ඉලක්කය ජය ගන්නයි.
අපේ රට මීට වසර තුනකට පෙර දැඩි ආර්ථික අර්බුදයකට මුහුණ දුන්නා. ඒ තමයි අප රටක් ලෙස ලබාගත් දෙස් විදෙස් ණය ආපසු ගෙවීමට නොහැකි වීම.
මේ අර්බුදයෙන් රට ආර්ථික වශයෙන් ආගාධයකට වැටුණා. මේ ආගාධයෙන් ගොඩ ඒමට අපට විසඳුම් අවශ්ය වුණා. අපට ඒ අවස්ථාවේ පිරිසක් IMF යමු කිව්වා. තව පිරිසක් යන්න එපා කිව්වා. නමුත්, කෙටි කාලීනව අපට රටේ ජනතාවට විඳින්න වූ සමාජ, ආර්ථික දුෂ්කරතා දිනෙන් දින වැඩි වුණා. අපට අත්යවශ්ය ආනයන සිදු කර ගැනීමට අවශ්ය විදේශ විනිමය නැති වුණා. මේ අවස්ථාවේ රට බංකොලොත් වුණා කියා නිවේදනය කළා. එවන් පසුබිමක තමයි වත්මන් ආණ්ඩුව IMF ණය පහසුකමක් ලබා ගැනීමට සාකච්ඡා ආරම්භ කළේ.
වසර 2023 මාර්තු මාසයේ එම ණය පහසුකම ශ්රී ලංකාවට හිමි වුණා. මාස 48කින් එක්සත් ජනපද ඩොලර් බිලියන 2.9 විස්තීර්ණ ණය පහසුකමක්. මේ ණය පහසුකම ලැබීම එක අතකින් අපට සතුටට කරුණක්. යම් ආකාරයක ජයග්රහණයක්. මේ හරහා තාවකාලිකව ශ්රී ලංකාවට ආර්ථික අර්බුදයෙන් ගොඩඒමට අතදීමක් සිදුවුණා. මේ ණය පහසුකම නිසියාකාරව රටට ලැබෙන්න නම්, රජයේ දෙස් විදෙස් ණය බර ආපසු ගෙවීමට හැකි වාතාවරණයක් රටේ ඇති කරන්න ඕන. ඒ අනුවයි පළමුව දේශීය ණය ප්රශස්තිකරණය කළේ. දෙවනුව ද්විපාර්ශ්වික හා බහුපාර්ශ්වික විදේශ ණය ප්රතිව්යූහගතකරණයකට මුලපිරුවේ. අද වන විට ඒ කටයුතු සිදු කිරීමට එකඟතාවට අත්සන් තබා තිබෙනවා. නමුත්, එකඟතා මොනවාදැයි අපි හරියාකාරව දන්නේ නැහැ. ඒවා අද පාර්ලිමේන්තුවට ඉදිරිපත් කිරීමට නියමිතයි.
මෙහිදී ද්විපාර්ශ්වික ණය ප්රතිව්යූහගතකරණය වැදගත්. ඊටත් වඩා වැදගත් අංශයක් තමයි ජාත්යන්තර ස්වෛරීත්ව බැඳුම්කර ණය හිමියන් සමඟ ඉදිරියේදී ඇති කරගන්නා එකඟතාවන් මොනවාගේ වේද යන්න.
අපට දෙස් – විදෙස් ගෙවීමට සිදු වී ඇති ණය තොගය ඩොලර් බිලියන 100ක් තරම් විශාලයි. ඒ මුදල ආපසු ගෙවීමට අපට ලැබෙන සහන මොනවාදැයි තවම නිශ්චිතව කියන්න අමාරුයි. මේවාගේ පසුබිමක් මත අපි තවදුරටත් ණය ලබා ගනිමින්, ණය ආපසු ගෙවමින් සිටිනවා. අපිට ගෙවා අවසන් කිරීමට වන ණය තොගය වැඩි වෙන්න වෙන්න එහි පීඩනය එන්නේ අපටමයි. අපි එම පීඩනය අවම කර ගන්න නම්, ණය ගෙවීමට හැකි, අපටම කියා ශක්තිමත් ආර්ථික වැඩපිළිවෙළක් සකස් කරගත යුතුයි. අපේ අපනයන ආදායම් වැඩි කරගත යුතුයි. ආණ්ඩුවට ආදායම් වැඩිකරගන්න වාගේම ආණ්ඩුවේ වියදම් උපරිම ඵලදායිතාවයෙන්, කාර්යක්ෂමව භාවිත කරන්න කටයුතු කළ යුතුයි.
උද්ධමනය පාලනයට IMF ශක්තියක් වුණා
ජී. ඉලමනාදන්
සභාපති – අත්යවශ්ය ආහාර ද්රව්ය ආනයනකරුවන්ගේ සහ වෙළෙඳුන්ගේ සංගමය
අපි මීට අවුරුදු දෙකකට, දෙක හමාරකට පෙර රටක් ලෙස හොඳටෝම දුක් වින්දා. අපිට අත්යවශ්ය භාණ්ඩ, විදුලිය, ආහාර ද්රව්ය නැතිව දුක් වින්දා. එසේ අපට දුක් විඳින්නට සිද්ධ වුණේ අත්යවශ්ය ද්රව්ය පිටරටින් ගෙන්වීමට අවශ්ය ඩොලර් නොමැතිකමයි.
අපි ඩොලර් නැතිව දුක් වින්දා වාගේම ඩොලර් එකට ගෙවන්න වූ ශ්රී ලංකා රුපියල් ප්රමාණය ඉහළයෑමෙන් පීඩාවින්දා. එක්සත් ජනපද ඩොලර් එකට ගෙවන්න වූ ශ්රී ලංකා රුපියල් ගණන රුපියල් 350 – 400 කිට්ටුවට ගියා. මේ වාගේ තත්ත්වයක් තුළ ආනයනය කළ භාණ්ඩවල මිල විශාල ලෙස ඉහළ ගියා. රටේ උද්ධමනය සියයට 70 දක්වා වැඩි වුණා. මේවාගේ අමාරු කාලයක් ගෙවූ අපිට ඉන් මිදීමට ලොකු ශක්තියක් වුණේ IMF ණය පහසුකම ලැබීමයි.
මේ පහසුකම ලබා ගන්නත් අපි වාද විවාද කළා. විවේචන කළා. බාධා කළා. මේවාගේ බාධා කිරීම් නොකර අප රටක් ලෙස ඉදිරියට යන්න මේ මොහොතේ සියලු දෙනා එකට එක්විය යුතු බවයි කියන්න තියෙන්නේ.