විවිධ වෙබ් අඩවි ඔස්සේ දිගු කාලයක් පුරා ක්‍රියාත්මක වූ මාර්ගගත වෙළඳාමට (online business) ලංකාවේ එතරම් විශාල ඉඩකඩක් හිමි වී තිබුණේ නැත.
ලොවටම බලපෑ කොවිඩ් හුදෙකලාව සහ දිනෙන් දින නවීකරණය වන සමාජ මාධ්‍ය නිසා මේ වන විට මාර්ගගත වෙළඳාම ඉතා වේගයෙන් ගම් දනව් සිසාරා ව්‍යාප්ත වන්නට පටන්ගෙන තිබේ.
සුලබ භාවිතයක් සහිත ෆේස් බුක් සමාජ ජාලය, සිය යෙදුමට “market place ” පහසුකම එක් කළ පසු පරිශීලකයින් ඉතා ඉහළ ප්‍රතිශතයක් සිය භාණ්ඩ සහ සේවා අලවිය ඒ ඔස්සේ සිදු කරති.
මාර්ගගත වෙළඳාමට ලොව පුරා ඉහළ පිළිගැනීමක් හිමිවී තිබෙන නමුත් ඒ ඔස්සේ සිදුවන වංචනික ක්‍රියා හේතුවෙන් එහි විශ්වසනීය බව පිළිබඳ බොහෝ ගැටලු නිර්මාණය වී ඇත. එය වෙළඳ සහ පාරිභෝගික දෙපිරිසටම ගැටලු ඇති කරවන තත්වයකි.
cash on delivery
භාණ්ඩ ලැබුණු පසු මුදල් ගෙවීමේ පදනම මත ඇණවුම් බාර ගැනීම මාර්ගගත වෙළඳාමෙහි ජනප්‍රිය ක්‍රමවේදයකි. පාරිභෝගිකයාට සිය මුදල් පිළිබඳව සැකයකින් තොරව භාණ්ඩ ගෙන්වා ගැනීමට හැකි වීම මෙහි ඇති වාසි දායක තත්ත්වයයි.
එසේ වුව ද මෙම ක්‍රියාවලියේ දී ඇතැම් පාරිභෝගිකයන්ගේ වගකීම් රහිත ක්‍රියාකලාපයන් හේතුවෙන් මාර්ගගත වෙළෙඳුන් අපහසුතාවයට ලක්වීම නිතර අසන්නට ලැබෙන කාරණාවකි. බෙදා හැරීමේ නියෝජිතයින් විසින් ඇණවුම් කරන ලද භාණ්ඩය පාරිභෝගිකයා වෙත රැගෙන ගිය පසු ඔවුන් එය ලබා ගැනීම ප්‍රතික්ෂේප කිරීම හෝ මග හැරීමෙන් වෙළෙන්දාට ආකාර කිහිපයින් පාඩු සිදු වේ. අදාළ භාණ්ඩය සඳහා දෙවරක් ප්‍රවාහන ගාස්තු ගෙවීමට සිදු වීම මෙන්ම අලෙවි කරනු ලබන භාණ්ඩයේ ස්වභාවය අනුව ද පාඩු දැරීමට සිදු විය හැකිය.
cash deposit
අදාළ භාණ්ඩ පාරිභෝගිකයා වෙත යැවීමට පෙර වෙළෙන්දා විසින් මුදල් තැන්පත් කරවා ගැනීම මාර්ගගත වෙළඳාමේ තවත් එක් ගනුදෙනු ක්‍රමයකි. එහිදී කූට වෙළඳුන් විසින් කරනු ලබන වංචනික ක්‍රියා හේතුවෙන් පාරිභෝගිකයාට භාණ්ඩ සහ මුදල යන දෙකම අහිමිවීමේ කනගාටුදායක සිදුවීම් නිතර අසන්නට ලැබේ.
“නංගි පෙන්වා අක්කා දීම”
සිංහල භාෂාවේ මෙම සුලබ යෙදුමෙන් හැඟවෙන්නේ ගුණාත්මකභාවය සහ තත්වයෙන් උසස් යමක් පෙන්වා තත්වයෙන් බාල යමක් ලබා දීමයි. මාර්ගගත වෙළඳාමේදී මෙවැනි සිදුවීම් බහුල බව පෙනී යයි.
සංස්කරණය කරන ලද හෝ විදෙස් වෙබ් අඩවි මඟින් භාගත කරගන්නා ඉතා උසස් මට්ටමේ ඡායාරූප භාවිතා කරමින් ඇණවුම් ලබා ගන්නා ඇතැම් වංචනික වෙළෙඳුන් එම ඡායාරූපවලට කිසිසේත්ම සමාන නොවන නිෂ්පාදන පාරිභෝගිකයා වෙත ලැබෙන්නට සලස්වයි. එය මාර්ගගත වෙළඳාමෙහි විශ්වාසනීය බව බිඳ වැටෙන තවත් ප්‍රබල සාධකයකි.
අන්තර්ජාලය භාවිත කරමින් කෙරෙන මාර්ගගත වෙළඳාමකදී ඇණවුමක් ලබාදීමට පෙර තමා ගනුදෙනු කරන පුද්ගලයාගේ අනන්‍යතාවය තහවුරු කරගැනීමට පාරිභෝගිකයන් වගබලා ගන්නේ නම් බොහෝ ගැටලු අවම වනු ඇත. ඒ සඳහා සමාජ මාධ්‍ය මඟින් හෝ අන්තර්ජාලයේ වෙනත් ඕනෑම ස්ථානයකින් අදාළ සන්නාමය හෝ පුද්ගලයා පිළිබඳව තොරතුරු සොයා බැලීම පමණක් වුව ද ප්‍රමාණවත්ය.
එය දැන් ඉතා පහසුවෙන් කළ හැකිය. එයට අවශ්‍ය වන්නේ අන්තර්ජාලය භාවිත කිරීම පිළිබඳව හොඳ මට්ටමක දැනුමක් පමණකි. තමන්ගේ අන්තර්ජාලය භාවිත කිරීමේ දැනුම පිළිබඳව යම් අඩු තක්සේරුවක් තිබේ නම් ඒ පිළිබඳව දැනුම ඇති සමීපතමයකුගේ උපකාර ලබා ගැනීම වඩාත් සුරක්ෂිතය. තමන් මිලට ගන්නට සැරසෙන භාණ්ඩය හෝ සේවාව පිළිබඳව එය මිලදී ගත් වෙනත් පුද්ගලයින් දක්වා ඇති අදහස් කෙරෙහි අවධානය යොමු කිරීම ද ඉතා වැදගත්ය.
මාර්ගගත වෙළඳාම හරහා යම්කිසි භාණ්ඩයක් මිලදී ගත්විට එහි ගුණාත්මක භාවය හෝ රැවටීමක් සිදු වී නම් ඒ පිළිබඳව ද සමාජ මාධ්‍ය තුළ සටහනක් තැබීම ද වෙනත් අයකු රැවටීමට ලක් වීමෙන් වළක්වා ගන්නට ගත හැකි ක්‍රියාමාර්ගයකි.
මාර්ගගතව යම්කිසි භාණ්ඩයක් හෝ සේවාවක් අලෙවි කරන්නන් සෑම විටම තම අනන්‍යතාවය විනිවිදභාවයකින් යුක්තව පවත්වාගෙන යාම පාරිභෝගික විශ්වාසය දිනාගැනීම සඳහා ඉහළ සුදුසුකමක් බවට පත් වේ. නිරන්තරයෙන්ම උසස් ගුණාත්මක භාවයකින් යුතු භාණ්ඩ සහ සේවා අලෙවි කිරීම මඟින් වෙළෙන්දා පිළිබඳව සමාජය තුළ ඇතිවන කතාබහ ව්‍යාපාරයේ දියුණුව සහ රඳාපැවැත්ම කෙරෙහි බලපෑම් කරයි.
මෙවැනි ගැටලු සඳහා කෙතරම් නීතිරීති සම්පාදනය වී ඇතත් ඇතැම් විට ඒවා ප්‍රායෝගිකව ක්‍රියාත්මක කිරීම අසීරුය. නව තාක්ෂණය සියල්ල අබිබවමින් යන යුගයක ගැටලු අවම කර ගැනීම පෞද්ගලික වගකීමක් බවට පත් වී තිබේ.
රැවටීම් අවම සුරක්ෂිත ගනුදෙනුවක් සඳහා වෙළෙඳ සහ පාරිභෝගික දෙපාර්ශ්වයම මනා අවබෝධයකින් සහ විචක්ෂණ ශීලී මනසකින් කටයුතු කළ යුතුය.
එසේම කිසි විටෙක මුහුණට මුණ නොගැසුනු පුද්ගලයින් දෙදෙනෙකු දුරස්ථ ස්ථාන දෙකක සිට කෙරෙන ගනුදෙනුවකින් කිසිවකුට පාඩුවක් සිදු නොවන්නට නම් දෙපාර්ශ්වයම සත්‍යගරුක විය යුතුය. ගනුදෙනුව කුමක් වුව ද එහි වටිනාකම පවතින්නේ එයට අවංක වීම තුළ පමණකි.
දිල්රූ ජයසේකර
