ශ්‍රී ලාංකේය විශ්වවිද්‍යාලයක් මඟින් පවත්වනු ලබන ජාතික මට්ටමේ ප්‍රථම සහ එකම සාහිත්‍ය සම්මාන උලෙළ වන විද්‍යෝදය සාහිත්‍ය සම්මාන ප්‍රදානය, මෙම වසරේදීත් සැප්තැම්බර් මස පළමු වැනිදා අති උත්කර්ෂවත් අන්දමින් පැවැත්වීමට කටයුතු සූදානම් කර ඇත. වර්ෂ 2000දී සේවාර්ජිත මහාචාර්ය සුනිල් ආරියරත්න මහතාගේ සංකල්පයක් අනුව ආරම්භ කරන ලද මෙම සම්මාන උළෙල, ශ්‍රී ජයවර්ධනපුර විශ්වවිද්‍යාලයීය සිංහල හා ජනසන්නිවේදන අධ්‍යයනාංශය මඟින් එවකට සංවිධානය කෙරිණි. ජ්‍යේෂ්ඨ මහාචාර්ය තිස්ස කාරියවසම් මහතාගේ සහ සේවාර්ජිත මහාචාර්ය සුනිල් ආරියරත්න මහතාගේ විනිශ්චයෙන් පමණක් සමාරම්භක විද්‍යෝදය සාහිත්‍ය සම්මාන ප්‍රදානය, විශිෂ්ටතම ගේය පද සංග්‍රහය, විශිෂ්ටතම කාව්‍ය සංග්‍රහය, විශිෂ්ටතම කෙටිකතා සංග්‍රහය සහ විශිෂ්ටතම නවකතාව යනුවෙන් සාහිත්‍ය ක්ෂේත්‍ර හතරක් ආවරණය වන පරිදි සිදු කරන ලදි.
වර්ෂ 2009දී විශ්වවිද්‍යාලයීය 50 වැනි සංවත්සරයට සමගාමීව නව විෂය ක්ෂේත්‍රයක් සම්මාන ප්‍රදානය සඳහා සලකා බලන ලදි. ඒ විශිෂ්ටතම තීරු ලිපි සංග්‍රහයයි. විද්‍යෝදය සාහිත්‍ය සම්මාන ප්‍රදානය, 2015 වසරේදී පැවැත්වීමෙන් අනතුරුව වසර කිහිපයක නිහැඬියාවකින් පසු වර්ෂ 2019දී එය යළි ආරම්භ කරනුයේ විශ්වවිද්‍යාලයීය 60 වන සංවත්සරයට සමගාමීවය. ආරම්භයේ සිට වසර දොළහක ඉතිහාසයකදී සාහිත්‍ය ක්ෂේත්‍රයේ ප්‍රවීණ සේම ආධුනික නිර්මාණකරුවන් රාශියකගේ අග්‍රගණ්‍ය වූ නිර්මාණ රාශියක් විද්‍යෝදය සාහිත්‍ය සම්මාන ප්‍රදානයට පාත්‍ර වූ අතර එම ග්‍රන්ථ සහ කතුවර නාමාවලිය විද්‍යෝදය සාහිත්‍ය සම්මාන ප්‍රදානයේ ඓතිහාසික ගමන්මඟ පිළිබඳ මනාව විශද කරයි.
පැරණි විද්‍යෝදය සාහිත්‍ය සම්මානලාභීන් වසරේ විශිෂ්ටතම ගේය පද සංග්‍රහය
2000 ‘මලින් මලට’ – කුමාරදාස සපුතන්ත්‍රි
2001 ‘මිනිසා බලා සිටී’ – ලූෂන් බුලත්සිංහල
2002 ‘සුළඟ වගේ ඇවිදින්’ – බණ්ඩාර විජේතුංග
2010 ‘සීතල ගඟුල වගෙයි’ – පූජ්‍ය පල්ලේගම හේමරතන හිමි
2011 ‘කලක් ඇවෑමෙන් පෙරුම් පුරා’ – ධර්මසිරි ගමගේ
2012 ‘මගේ පුංචි රෝස මලේ’ – ධම්මික බණ්ඩාර
2014 ‘ඉස්සර විදියට සහ කොපර කොපර පිපිඤ්ඤා’ – අමරසේන කංකානම්ගේ
2019 ‘සරස වසන්තය’ – නිලාර් එන්. කාසිම්
වසරේ විශිෂ්ටතම කාව්‍ය සංග්‍රහය
2000 ‘ඉම් පෙදෙස්’- ආරියවංශ රණවීර
2001 ‘ලොවි කහට’ – පරාක්‍රම කොඩිතුවක්කු
2002 ‘මහත් සඳ පිනි බිඳෙක’ – නන්දන වීරසිංහ
2009 ‘අහස තවමත් අඳුරුය’ – සජීවනී කස්තුරිආරච්චි
2010 ‘රැය කරා ගමන’ – නන්දන වීරසිංහ
2011 ‘සන්ධ්‍යා තීර්ථය’ – රත්න ශ්‍රී විජේසිංහ
2012 ‘ඇහැළ ඇමතුමකට ඇහැරෙමි’ – මංජුල වෙඩිවර්ධන
2013 ‘ඇහිපියන් ඇහැරිලා’ – මහින්ද ප්‍රසාද් මස්ඉඹුල
2014 ‘මීළඟ මීවිත’ – රුවන් බන්දුජීව
2015 ‘නිදි නැති නිර්මල ඇසක අගිස්සක කඳුළක’ – මංජුල වෙඩිවර්ධන
‘කඳු මුදුන’ – සමිත බී. අටුවබැන්දෑල
2019 ‘පෙම්බරියගෙන් වෙන්වුණු ලූලෙක් හැරෙයි ඇළකට’ – ටිම්රාන් කීර්ති
2020 ‘මොන තරම් අවුලක්ද’ – අජිත් තිලකසේන
වසරේ විශිෂ්ටතම කෙටිකතා සංග්‍රහය
2000 ‘20 වැනි සියවසේ අභිනිෂ්ක්‍රමණය’ – සුසිලා දොඩංගොඩ
2001 ‘මහගෙදර නිධානය’ – ටෙනිසන් පෙරේරා
2002 ‘මම සමු නො ගනිමි’ – ඇරැව්වල නන්දිමිත්‍ර
2009 ‘ආචාරි සීයා දුටු දිදුලන අන්ධකාරය’ – පියල් කාරියවසම්
2010 ‘මුවා මැරූ සලමන්’ – නිශ්ශංක විජේමාන්න
‘සුදු මල් විල’ – සුසන්ත මහඋල්පත
2011 ‘වයඹ දිග වැසියකුගේ දින සටහන්’ – ප්‍රභාත් ජයසිංහ
2012 ‘සිංහබාහු එනකං’ – අනුරසිරි හෙට්ටිගේ
2013 ‘අර මිහිරි සීනු නාදය’ – ලියනගේ අමරකීර්ති
2014 ‘කියනු මැන දිවි අරුත’ – ගුණදාස අමරසේකර
2015 ‘මල්ලීගේ මරණය’ – ගාමිණී ප්‍රනාන්දු
2019 ‘ස්වර්ණකාය’ – ප්‍රභාත් ජයසිංහ
2020 ‘විශ්‍රාමික පෙම්වතිය’ – එරික් ඉලයප්ආරච්චි
වසරේ විශිෂ්ටතම නවකතාව
2000 ‘වරාමල්’ – ශාන්ති දිසානායක
2001 ‘පශ්චිම ප්‍රණාම’ – සිරි සේනානායක
2002 ‘මම වෙස් මාරු කර ගෙන’ – ටෙනිසන් පෙරේරා
2009 ‘බොර තෙල්’ – පූජ්‍ය බටුවන්ගල රාහුල හිමි
2010 ‘කන්දක් සේ මා’ – සුමිත්‍රා රාහුබද්ධ
2011 ‘චුම්බන කන්ද’ – ජයතිලක කම්මැල්ලවීර
2012 ‘පියැසි කවුළුව’ – කපිල කුමාර කාලිංග
2013 ‘සෙංකොට්ටං’ – මහින්ද ප්‍රසාද් මස්ඉඹුල
2014 ‘කුරුලු හදවත’ – ලියනගේ අමරකීර්ති
2015 ‘මහාසාමි’ – සේපාලි මායාදුන්නේ
2019 ‘මකරානන්දය’ – විරාජිනී තෙන්නකෝන්
2020 ‘පේත’ – එරික් ඉලයප්ආරච්චි
වසරේ විශිෂ්ටතම පුවත්පත් තීරු ලිපි සංග්‍රහය
2009 ‘තෙරණි කතා’ – ගාමිණී සුමනසේකර
‘කේරළ නළඟන’ – නීල් විජේරත්න
2010 ‘ඊළමේ කතාව’ – ආරියනන්ද දොඹගහවත්ත
‘පන්නරය’ – ප්‍රභාෂ්වර
2011 ‘විමලෙගේ කොලම’ – විමලනාත් වීරරත්න
‘විශ්ව සාහිත්‍යයේ ස්පාඤ්ඤ පිළිබිඹුව’ – ඉන්ද්‍රාණි රත්නසේකර
2012 ‘සොඳුරු සැරිසර හනමිචිය දිගේ’ – සමන් අතාවුදහෙට්ටි
‘ඉල්මහේ බිලිගත් විප්ලවවාදියකුගේ අවසන් හෝරාව: රෝහණ විජේවීර’ –
ප්‍රසන්න සංජීව තෙන්නකෝන්
2013 ‘සිවුමංසල කොලුගැටයා’ – නාලක ගුණවර්ධන
‘සහෘද සටහන්’ – බුද්ධදාස ගලප්පත්ති
2014 ‘ජීවිතයේ ප්‍රබෝධය මරණයේ අසිරිය’ – වික්ටර් අයිවන්
‘වග තුග 2’ – ශ්‍රී චන්ද්‍රරත්න මානවසිංහ
2019 ‘මානිගේ තීරුව’ – සුන්දර නිහතමානි ද මැල්
2020 ‘කොළඹ කතා උසාවිය සාවිය’ – අනුරසිරි හෙට්ටිගේ
‘යසයාගේ වාක්කිය’ – යසවර්ධන රුද්රිගු
වසරේ විශිෂ්ටතම ශාස්ත්‍රීය සංග්‍රහය (විශේෂ සම්මාන)
2015 ‘භාෂී සන්නිවේදනය’ – විමල් ජී. බලගල්ලේ
දශකයකට අධික කාලයක් සිංහල හා ජනසන්නිවේදන අධ්‍යයනාංශය මඟින් සංවිධානය කරන ලද විද්‍යෝදය සාහිත්‍ය සම්මාන ප්‍රදානය, 2022 වසරේදී 13 වැනි වරට පවත්වනු ලැබුවේ මානවශාස්ත්‍ර හා සමාජීයවිද්‍යා පීඨයේ, පීඨ ප්‍රකාශන කමිටුවෙහි මූලිකත්වයෙනි. ඒ අනුව පසුගිය වර විද්‍යෝදය සාහිත්‍ය සම්මාන ප්‍රදානයේදී වසරේ විශිෂ්ටතම ශාස්ත්‍රීය කෘතිය සඳහා ද සම්මාන පිරිනැමූ අතර මානවශාස්ත්‍ර හා සමාජීයවිද්‍යා යන විෂය ක්ෂේත්‍ර පමණක් මේ සඳහා පාදක කොට ගැනීම විශේෂතාවකි. ඒ අනුව පසුගිය වසරේ විශිෂ්ටතම නවකතාව ලෙස සරසවි ප්‍රකාශකයන් විසින් ප්‍රකාශයට පත් කරනු ලැබූ චන්ද්‍රරත්න බණ්ඩාරගේ ‘ප්‍රේමානිශංස’කෘතියද, වසරේ විශිෂ්ටතම කෙටිකතා සංග්‍රහය ලෙස ඇස්. ගොඩගේ සහ සහෝදරයෝ සමාගම විසින් ප්‍රකාශයට පත් කරන ලද එරික් ඉලයප්ආරච්චිගේ ‘ජාත්‍යන්තර පාපෝච්චාරණය කෘතිය ද, වසරේ විශිෂ්ටතම කාව්‍ය සංග්‍රහය ලෙස විදර්ශන ප්‍රකාශකයන් විසින් ප්‍රකාශයට පත් කරනු ලැබූ සඳරැසී සුදුසිංහගේ ‘ගිනිවැදුණු පියාපත්’ කෘතියද සම්මානයට පාත්‍ර විය. එම වසරේ විශිෂ්ටතම ගේය පද සංග්‍රහය ලෙස වසන්ත කුමාර කොබවකගේ ‘පමා වී පිපුණු මල් සුවඳයි’ කෘතිය සම්මාන ලැබූ අතර වසරේ විශිෂ්ටතම තීරු ලිපි සංග්‍රහය ලෙස සම්මාන හිමි වූයේ කේ. බුක්ස් ප්‍රකාශකයන් විසින් ප්‍රකාශයට පත් කරනු ලැබූ නයනසේන වන්නිනායකගේ ‘වන්නිගේ කොලම’කෘතියයි. නවතම ඇගැයීම් අංශයක් වශයෙන් පළමු වරට හඳුන්වා දුන් වසරේ විශිෂ්ටතම ශාස්ත්‍රීය කෘතිය වශයෙන් එම වසරේදී සම්මානයට පාත්‍ර වූයේ වාපා යුනිවර්සිටි ප්‍රෙස් ආයතනය මඟින් ප්‍රකාශිත සමන් පනාපිටියගේ ‘සිංහල ජන ගායන ශෛලී’ නම් කෘතියයි.
එසේම නවමු සංකල්පයක් අනුව විද්‍යෝදය සාහිත්‍ය සම්මාන ප්‍රදානය සඳහා අනුග්‍රහය දක්වන ප්‍රකාශන ආයතන වෙත සන්නාම පිරිනැමීම ද 2022 වසරේදී සිදු කළ අතර එහිදී ඉහළම අනුග්‍රාහක දායකත්වයක් ලබා දුන් පිළිවෙළ අනුව ඇස්. ගොඩගේ සහ සහෝදරයෝ සමාගම රන් සන්නාමයෙන් ද, සරසවි ප්‍රකාශකයන්ගේ සමාගම රිදී සන්නාමයෙන් ද පිදුම් ලැබිණි. මෙලෙස සන්නාම පිරිනැමීමේ කාර්යය මේ වසරේදීත් ක්‍රියාත්මක වූ අතර සම්මාන ප්‍රදානය සඳහා ඉහළ දායකත්වයක් ලබා දීමේ පදනම මත පිළිවෙළින් සරසවි ප්‍රකාශන ආයතනය රන් සන්නාමයෙන් ද, ඇස්. ගොඩගේ සහ සහෝදරයෝ සමාගම රිදී සන්නාමයෙන් සහ ෆාස්ට් පබ්ලිෂර්ස් (සුරස ප්‍රකාශකයෝ) සමාගම ලෝකඩ සන්නාමයෙන් පිදුම් ලබා ඇත.
ශ්‍රී ලාංකේය සාහිත්‍යකරුවන්ගේ නිර්මාණ උදෙසා විධිමත් ඇගැයීමක් ලබාදීම සහ නවක නිර්මාණකරුවන් සාහිත්‍යකරණය කෙරෙහි පෙලඹවීමේ අරමුණෙන් ක්‍රියාත්මක විද්‍යෝදය සාහිත්‍ය සම්මාන ප්‍රදානය, 14 වන වරටත් සැප්තැම්බර් මස පළමු වැනි දා එනම්, අද දින ශ්‍රී ජයවර්ධනපුර විශ්වවිද්‍යාලයීය ශ්‍රී සුමංගල සභාසදයේදී පැවැත්වීමට නියමිත අතර මෙවර ද අවසන් වටය සඳහා යථෝක්ත තරග අංශ ඔස්සේ සම්මානයට පාත්‍ර වන නිර්මාණකරුවන් විද්‍යෝදය සාහිත්‍ය සම්මාන ඉතිහාසයෙහි නොමැකෙන සේ සිය නාමය සනිටුහන් කරනු ඇත.
සහාය කථිකාචාර්ය
භාග්‍යා දිල්හානි මාබුලගේ
සිංහල හා ජනසන්නිවේදන අධ්‍යයනාංශය
ශ්‍රී ජයවර්ධනපුර විශ්වවිද්‍යාලය
